تیروئیدیت تحت حاد نوعی التهاب ویروسی تیروئید است که با اسامی دیگری از جمله تیروئیدیت دکرون، گرانولوماتو یا ویروسی نیز شناخته می شود. بسیاری از ویروس ها در بروز این بیماری نقش دارند، از جمله می توان به ویروس اوریون، کوکساکی، آنفولانزا، آدنوویروس و اکوویروس اشاره کرد.

این بیماری اغلب به درستی تشخیص داده نمی شود زیرا نشانه های آن شبیه فارنژیت ویروسی هستند و فرد دچار گردن درد و گلودرد می شود. حداکثر بروز بیماری، در ۳۰ تا ۵۰ سالگی است و زنان سه برابر مردان مبتلا می شوند.

در تیروئیدیت تحت حاد چه اتفاقی در غده تیروئید می افتد؟

در تیروئیدیت تحت حاد، در غده تیروئید یک ارتشاح یا اینفیلتراسیون التهابی مشخص تکه ای در نقاط مختلف دیده می شود که با تخریب فولیکول های تیروئید و گلبول های سفید بزرگ چند هسته ای در داخل بعضی از فولیکول ها همراه است. تغییرات فولیکولی به سمت تشکیل گرانولوم پیش رفته و در نهایت منجر به فیبروز می شوند.

علائم تیروئیدیت تحت حاد چیست؟

در تیروئیدیت تحت حاد، بیمار معمولا با یک تیروئید بزرگ و دردناک مراجعه می کند و از درد گردن شاکی است. گاهی تب نیز دیده می شود. بسته به مرحله بیماری، ممکن است علائم کم کاری تیروئید یا پرکاری تیروئید داشته باشد (البته بهتر است از لفظ تیروتوکسیکوز بجای پرکاری تیروئید استفاده کنیم).

[readmore]تیروئیدیت پس از زایمان یا تیروئیدیت خاموش چیست؟[/readmore]

در تیروئیدیت تحت حاد چند هفته قبل از بروز علائم مربوط به تیروئید، ممکن است بی حالی و نشانه های عفونت تنفسی و فارنژیت وجود داشته باشد. در بعضی بیماران مبتلا به تیروئیدیت تحت حاد، بیماری ممکن است بصورت شدید و بی مقدمه آغاز شود.

بیماران مبتلا به تیروئیدیت تحت حاد، از گلودرد شکایت دارند. درد گلو به فک یا گوش ها انتشار پیدا می کند و در معاینه تیروئید، یک گواتر کوچک وجود دارد که فوق العاده حساس و دردناک است (تندرنس دارد).

تیروئیدیت تحت حاد معمولا به طرف بهبودی کامل پیش می رود، ولی ممکن است در ۱۵ درصد از موارد باعث ایجاد کم کاری تیروئید دائمی شود. این اتفاق بیشتر در بیمارانی که اختلالات خودایمنی دارند رخ می دهد. (نظیر هاشیموتو).

تیروئیدیت تحت حاد در درصد کمی از بیماران در یک دوره طولانی مدت چندماهه ممکن است چندین بار عود کند.

آزمایش تیروئیدیت تحت حاد چگونه است؟

آزمایش خون در تیروئیدیت تحت حاد، افزایش گلبول های سفید (لکوسیتوز) و افزایش ESR را نشان می دهد. همچنین معمولا Anti TPO در این بیماری منفی است مگر اینکه فرد، زمینه ابتلا به تیروئیدیت خودایمن نظیر هاشیموتو داشته باشد.

آزمایش ها و تست های عملکردی تیروئید در طی حدود ۶ ماه، سه مرحله را طی می کنند که عبارتند از:

۱- مرحله تیروتوکسیکوز (مشابه پرکاری تیروئید)

در این مرحله از تیروئیدیت تحت حاد، هورمون های T3 و T4 افزایش می یابند. افزایش هورمون های تیروئیدی در این مرحله به دلیل تخریب سلول های تیروئید و تخلیه ی هورمون های از پیش ساخته شده در آن هاست. همچنین در این مرحله TSH نیز کاهش می یابد. همچنین جذب ید رادیواکتیو در این مرحله از بیماری پایین است.

۲- مرحله کم کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدی

در این مرحله از تیروئیدیت تحت حاد، فولیکول های غده تیروئید تخریب شده و تولید هورمون کاهش یافته و فرد دچار کم کاری تیروئید شده است و ممکن است بعضی علائم کم کاری تیروئید را داشته باشد. این مرحله معمولا موقتی بوده و پس از مدتی وارد فاز بهبودی می شود.

۳- فاز بهبودی

در این مرحله، سلول های تیروئید بازسازی شده و عملکرد خود را از سر گرفته و شروع به تولید هورمون تیروئید می کنند و فرد بهبود می یابد.

تشخیص تیروئیدیت تحت حاد

تشخیص بیماری بر اساس موارد زیر صورت می گیرد:

• علائم و نشانه های بیماری: دردگلو با انتشار به گوش و فک، حساسیت در لمس، گواتر، علائم تیروتوکسیکوز یا کم کاری تیروئید.
• آزمایش ها: ESR بالا و لکوسیتوز و معمولا منفی بودن Anti TPO و آزمایش تیروئید (T3 ، T4 ، TSH).
• در نهایت در صورت شک به تشخیص می توان از FNA و جذب ید رادیواکتیو (اسکن تیروئید) استفاده کرد. در FNA تیروئیدیت تحت حاد، سلول های بزرگ چند هسته ای دیده می شود و در اسکن تیروئید معمولا جذب ید رادیواکتیو کاهش یافته است.

درمان کامل تیروئیدیت تحت حاد

این بیماری خود محدود شونده بوده و در اکثر موارد نیازی به دارو ندارد. با این حال برای درمان کامل تیروئیدیت تحت حاد و کاهش علائم آن از جمله گلودرد می توان از دوز بالای آسپرین (۶۰۰ میلی گرم هر ۶ ساعت) یا داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAIDها) نظیر ژلوفن، بروفن، ایبوپروفن و … استفاده نمود.

اگر این درمان برای رفع علائم تیروئیدیت تحت حاد کافی نبود و علائم شدیدتر بود می توان از گلوکوکورتیکوئید (کورتون) استفاده نمود. ۴۰ تا ۶۰ میلی گرم پردنیزون تجویر شده و طی ۶ تا ۸ هفته به تدریج و با بهبود علائم کم می شود تا در نهایت قطع شود.

درصورتی که پس از قطع پردنیزون، تیروئیدیت تحت حاد عود کند، دوباره باید درمان را شروع کرد و این بار برای مدت طولانی تری ادامه داد.

بنابراین برای درمان تیروئیدیت تحت حاد شدید می توان از کورتون نظیر پردنیزون یا پردنیزولون با دوز گفته شده استفاده کرد.

عملکرد تیروئید باید هر ۲ تا ۴ هفته یکبار با آزمایش TSH و Free T4 بررسی شود.

در تیروئیدیت تحت حاد در مرحله ای که فرد دچار تیروتوکسیکوز شده است ممکن است علائم پرکاری تیروئید نظیر تپش قلب، لرزش دست یا ترمور ، احساس ضربان قلب و … داشته باشد که برای درمان این علائم می توان از بتابلاکرها نظیر پروپرانولول (پرانول یا ایندرال) استفاده کرد. استفاده از داروهای ضد تیروئیدی نظیر متی مازول یا PTU در این مرحله ممنوع است.

همچنین اگر در تیروئیدیت تحت حاد، مرحله ی کم کاری تیروئید طولانی شود می توان از لووتیروکسین با دوز ۵۰ تا ۱۰۰ میکروگرم استفاده کرد تا علائم کم کاری تیروئید را کاهش داد.

خطرات تیروئیدیت تحت حاد چه هستند؟

تیروئیدیت تحت حاد غالبا بی خطر است و پس از گذر از مراحل گفته شده (تیروتوکسیکوز، کم کاری تیروئید و بهبودی) خود به خود بهبود می یابد. با این حال بعضی افراد ممکن است به کم کاری تیروئید دائمی مبتلا شوند. این اتفاق بیشتر در افرادی که مستعد بیماری های خودایمنی هستند رخ می دهد.

درمان گیاهی تیروئیدیت تحت حاد یا درمان در طب سنتی

درمان گیاهی تیروئیدیت تحت حاد یا درمان هایی که در طب سنتی به آن ها اشاره شده اساسا بی تاثیر یا کم تاثیراند. اما از آنجایی که بیماری خود به خود خوب می شود، ممکن است مدتی بعد از مصرف داروهای گیاهی بهبود پیدا کنید و این تصور در شما بوجود بیاید که این داروها باعث درمان بیماری شده اند. بنابراین این تصویر غلط را از ذهن خود خارج کنید.

رژیم غذایی تیروئیدیت تحت حاد

برای درمان تیروئیدیت تحت حاد، رژیم غذایی خاصی وجود ندارد. اما به دلیل دردگلو و مشکل در بلع بهتر است از غذاهای نرم استفاده شود.