نشانه لرمیت (Lhermitte’s sign) که به عنوان پدیده لرمیت یا پدیده صندلی آرایشگر نیز شناخته می‌شود، علامتی است که حسی شبیه شوک الکتریکی یا برق گرفتگی را حین خم کردن گردن توصیف می‌کند. نام این نشانه از روی عصب‌شناس فرانسوی یعنی جین لرمیت (Jean Lhermitte) گرفته شده‌ است. در این مقاله به بررسی علامت لرمیت، علت ایجاد آن، حس برق گرفتگی ناشی از آن و ارتباط آن با بیماری‌های مختلف مخصوصاً بیماری ام اس (مولتیپل اسکلروزیس) و همچنین نحوه درمان لرمیت می‌پردازیم و به سؤالات شما در این‌باره پاسخ می‌دهیم.

علامت لرمیت یا احساس برق گرفتگی چیست؟

علامت لرمیت به حس کوتاه برق گرفتگی یا شوک الکتریکی گفته می‌شود که حین خم کردن گردن، بطور ناگهانی در گردن ایجاد و به سمت کمر حرکت می‌کند و در نهایت از بازوها و پاها نیز خارج می‌شود و با اینکه دردناک نیست اما باعث ایجاد احساس ناراحتی شدید در فرد می‌شود.

نشانه لرمیت به عنوان یک نوع درد عصبی (نوروپاتیک) طبقه‌بندی می‌شود. همانطور که گفته شد، معمولاً فقط چند ثانیه طول می‌کشد اما می‌تواند بسیار شدید باشد. این حس برق گرفتگی، برای بعضی از افراد دردناک است اما برای بعضی دیگر ممکن است کمی عجیب به نظر برسد.

آیا علامت لرمیت خطرناک است؟

علامت لرمیت تهدید‌کننده‌ی حیات نیست اما می‌تواند نشان‌دهنده‌ی ابتلا به بیماری‌های درگیر کننده‌ی اعصاب باشد که در صدر آن‌ها بیماری ام اس (مولتیپل اسکلروزیس) است. بنابراین به خودی خود نمی‌توان درباره‌ی خطرناک بودن آن صحبت کرد، بلکه باید دید که چه بیماری‌ای باعث ایجاد این علامت شده است. این بیماری می‌تواند یک فتق دیسک گردن باشد یا تومور مهاجم به نخاع.

علت احساس برق گرفتگی در علامت لرمیت چیست؟

علامت لرمیت به خودی خود یک بیماری نیست، بلکه یک درد عصبی است که توسط یک بیماری، نظیر ام اس ایجاد شده که با درگیری نخاع در ناحیه‌ي گردن باعث ایجاد حس برق گرفتگی می‌شود.

تحقیقات نشان‌ داده‌اند که ستون‌های خلفی نخاع که مسؤل انتقال حس لمس، لرزش و حس عمقی به مغز هستند دچار دمیلیناسیون شده و همین امر موجب ایجاد علائم عصبی از جمله برق گرفتگی در فرد می‌شود.

وقتی عصب‌ها دمیلینه می‌شوند، نمی‌توانند پیام‌های عصبی را به سرعت انتقال دهند و دچار اختلال در ارتباط با یکدیگر می‌شوند. حال به دنبال خم کردن گردن، این اختلال در ارتباط، تشدید شده و علامت لرمیت ایجاد می‌شود.

ارتباط لرمیت با بیماری‌های مختلف

همانطور که گفته شد، علامت لرمیت می‌تواند نشان‌دهنده‌ی ابتلا به بیماری‌های مختلفی باشد که در راس آنها می‌توان به بیماری ام اس اشاره کرد. در مطالعه‌ای که در نشریه‌ی نورولوژی به چاپ رسیده است، گفته شده که شیوع علامت لرمیت در بیماران مبتلا به ام اس حدود ۹ درصد است. همچنین لرمیت می‌تواند به عنوان اولین نشانه‌ی ام اس ظهور پیدا کند اما وجود آن مبنی بر شدید بودن بیماری نیست.

از جمله سایر مواردی که می‌توانند باعث ایجاد علامت لرمیت در فرد شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تومور‌های درگیر‌کننده‌ی طناب نخاعی
• میلوپاتی (آسیب به طناب نخاعی) در اثر کمبود ویتامین B12 (ب۱۲)
• اسپوندیلوز گردن (آرتروز گردن)
• رادیوتراپی
• تصادفات شدید
• فتق دیسک گردن
• مسمومیت با نیتریک اکسید
• القای بی‌حسی نخاعی
• ناهنجاری آرنولد کیاری
• سیرنگومیلی
• میلیت عرضی
• التهاب آراکنوئید (آراکنوئیدیت)
• بیماری‌های التهابی که نخاع را درگیر می‌کنند نظیر لوپوس و بیماری بهجت

خستگی، تب یا ابتلا به بیماری‌های دیگر می‌تواند احتمال ایجاد علامت لرمیت را در افرادی که مستعد آن هستند افزایش دهد.

تشخیص: معاینه، آزمایشات و تصویربرداری

اگر گاهی دچار احساس ناگهانی برق گرفتگی یا شوک الکتریکی در ستون فقرات می‌شوید، پزشکتان ارزیابی کاملی برای یافتن علت آن انجام می‌دهد. دانستن سابقه ابتلا به بیماری‌های مختلف و علائم بالینی دیگری که اکنون در شما ایجاد شده‌اند برای تشخیص علت ایجاد لرمیت ضروری هستند. به عنوان مثال، اگر دوبینی دارید، احتمالاً بیماری ام اس باعث ایجاد علامت لرمیت شده است یا اگر ضایعات پوستی شبیه پروانه برروی صورتتان دارید ممکن است علت آن لوپوس باشد. بنابراین معاینه فیزیکی یکی از جنبه‌های بسیار مهم ارزیابی شما است.

علاوه بر معاینه بالینی، انجام بعضی از آزمایشات و تصویر برداری‌ها نظیر انجام MRI برای تشخیص بیماری‌های مختلفی نظیر میلیت عرضی یا ام اس مورد نیاز هستند.

درمان علامت لرمیت و احساس برق گرفتگی ناشی از آن

درمان لرمیت بر ۲ پایه استوار است. ابتدا باید عامل زمینه‌ای شناسایی و برطرف گردد. یعنی اگر بیمار به ام اس مبتلاست باید آن را درمان کرد. سپس باید از دارو‌هایی استفاده کرد که این درد نوروپاتیک که باعث ایجاد حس برق گرفتگی در گردن، کمر، دست و پاها می‌‌شود را برطرف کند و از نظر فیزیکی هم باید تا حد امکان از فشارآوردن به گردن خودداری شود. به این منظور، موارد زیر پیشنهاد می‌شوند:

• خودداری از خم‌ کردن گردن و قرار گرفتن در موقعیت‌هایی که به ستون فقرات فشار وارد شود
• انجام ماساژ و شل کردن عضلات
• انجام حرکات کششی
• استفاده از بریس گردنی
• استفاده از دستگاه‌های الکتریکی که عضلات و اعصاب ناحیه‌ی درگیر را تحریک می‌کنند.
• مگنتوتراپی

از جمله دارو‌هایی که برای تخفیف و درمان علامت لرمیت استفاده می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دارو‌های ضدتشنج نظیر گاباپنتین یا اکسکاربازپین
• دارو‌های ضد‌التهاب نظیر کورتون‌ها
• شل‌کننده‌های عضلانی
• دارو‌های ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای