بیوشیمی بالینی

بیوشیمی بالینی ، مربوط به آنالیز مایعات بدن است که از واکنس های شیمیایی برای تعیین سطوح ترکیبات شیمیایی در مایعات بدن استفاده می کند.

تست های شیمیایی ساده بیشتر  برای تشخیص و تعیین مقدار اجزای مختلف در خون و ادرار استفاده می شود.

تکنیک هایی مانند Spectrophotometry، Immunoassays، و Electrophoresis نیز در شیمی بالینی برای اندازه گیری غلظت موادی مانند گلوکز، لیپیدها، آنزیم ها، الکترولیت ها، هورمون ها، پروتئین ها، و دیگر محصولات متابولیکی حاضر در خون و ادرار استفاده می شود.

نمونه هایی که در آنالیز بیوشیمی بالینی استفاده می شوند:

سرم

سرم، شایع ترین نمونه برای انجام آزمایش ها است که از سانتریفیوژ خون لخته شده به دست می آید.

سرم هیچ سلول خونی یا فاکتور های انعقادی را ندارد اما دارای الکترولیت، هورمون، آنتی ژن، آنتی بادی، و دیگر مواد مانند دارو ها، میکروب ها، و پروتئین هایی است که در انعقاد نقشی ندارند.

ادرار

آزمایش های بیوشیمیایی بالینی معمولا نیاز به جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته می باشد. ظرف حامل نمونه معمولا حاوی نگهدارنده است.

مایع مغزی نخاعی (CSF)

CSF مایعی شفاف موجود در مغز و نخاع است که بسیار شبیه به پلاسمای خون است با این تفاوت که هیچ نوع پروتئینی ندارد.

مایع مغزی نخاعی معمولا در قسمتی بیوشیمی آزمایشگاه برای شناسایی مننژیت استفاده می شود.

پارامتر های کلیدی که آزمایش می شوند:

کربوهیدرات ها

سطوح گلوکز نشان دهنده بازده بدن در سوخت و ساز گلوکز است.

سطوح قند خون ناشتا و رندوم در خون کمک به تشخیص اختلالات داخلی مانند Hypoglycemia (قند خون پایین) و دیابت می کند.

لیپید ها

لیپید ها در اشکال مختلف در بدن مانند چربی، به عنوان غشا های سلولی، و به عنوان استرول ها مانند کلسترول حضور دارند.

سطوح لیپیدی می تواند به تشخیص بیماری های کبدی و قلبی کمک کند.

برای مثال، سطوح بالای کلسترول کل و تری گلیسرید ها در خون، فاکتور خطری برای بیماری های قلبی و عروقی است. HDL نوع خوب کلسترول است که سبب محافظت از بیماری قلبی می شود ، در حالیکه LDL، شکل مضر از کلسترول برای بدن است که که فاکتور خطری برای بیماری قلبی و عروقی می باشد.

آنزیم ها

اندازه گیری سطوح آنزیم هایی که از اعضای بدن به درون خون آزاد می شوند می تواند نشان دهنده مشکلات آن عضو خاص باشد.

هورمون ها

هورمون هایی که از غدد داخلی ترشح می شوند باعث تنظیم فرآیند های متعددی می شود. افزایش یا کاهش در سطوح هورمون ها می تواند سیگنالی برای فعالیت بیشتر یا فعالیت کمتر غدد باشد.

برای مثال، کورتیزول هورمونی است که توسط غدد فوق کلیه، هورمون تیروکسین (T4) و TSH توسط غده تیروئید، FSH و هورمون های رشد توسط غده هیپوفیز ترشح می شوند. در نتیجه، اندازه گیری سطوح این هورمون ها می تواند به تشخیص اینکه آیا غدد عملکرد درستی دارند یا نه، کمک می کند.

پروتئین ها

غلظت پروتئین ها در بدن می تواند نشان دهنده اختلالات تغذیه ای و متابولیکی و یا اشکالی از سرطان باشد.

برای مثال، سطوح پروتئین کل و آلبومین به تشخیص بیماری های کبد و کلیه، شناسایی عفونت، تورم و بیماری های خود ایمن کمک می کند.

الکترولیت ها

سطوح الکترولیت های متعدد مانند سدیم، کلرید، پتاسیم، کلسیم، بیکربنات، فسفر، و منیزیم در بدن می تواند کمک به تشخیص برخی از اختلالات کتابولیسمی و کبدی کند.

متابولیت ها

برخی محصولات متابولیکی را می توان برای ارزیابی عملکرد اعضای خاصی اندازه گیری کرد.

برای مثال، سطوح اوره، نیتروژن و کراتین در خون، نشانگر هایی از عملکرد کلیه هستند. همینطور که سطوح اوریک اسید می تواند پیام هایی از بیماری کیه، نقرس و آسیب به دیگر بافت ها را بدهد.

آزمایش های خون و ادرار که نتایج غیر طبیعی را گزارش می کنند معمولا تکرار نیز می شوند تا اگر خطایی باشد، مشخص شود.

تومور مارکر ها

تومور مارکرها موادی هستند که توسط سلول های سرطانی در خون یا ادرار آزاد می شوند یا موادی هستند که بدن در پاسخ به سلول های سرطانی ایجاد می کند.

تومور مارکرها برای ارزیابی میزان پاسخ بیمار به درمان و بررسی عود تومور استفاده می شوند. در حال حاضر تحقیقاتی در مورد نقش تومور مارکرها در تشخیص و درمان سرطان ها در حال انجام است.