تومور عصب شنوایی یا تومور نوروم آکوستیک یک تومور غیر سرطانی نادر است که به عصب های شنوایی آسیب وارد می‌کند.

تومور عصب شنوایی چیست؟

تومور نوروم آکوستیک که با نام شوانوما وستیبولار نیز شناخته می‌شود، یک نوع تومور خوش خیم (غیرسرطانی) نادر است که به آرامی رشد کرده و بر اثر تکثیر بیش از حد سلول‌های شوان ایجاد می‌شود. این تومور در صورتی که بیشتر رشد کند بر روی عصب‌های مربوط به شنوایی فشار وارد کند می‌کند.

سلول‌های شوان بخشی از سلول‌های دستگاه عصبی هستند که دور تا دور رشته‌های عصبی محیطی را می‌پوشانند و از آن‌ها محافظت می‌کنند. کلیدی‌ترین مسئله در پیشگیری از بروز عوارض تومور عصب شنوایی در فرد بیمار، تشخیص به موقع آن است.

در برخی از موارد این تومور با جراحی برداشته می‌شود. تکنیک جراحی نوروم آکوستیک به اندازه تومور و میزان تاثیرگذاری آن بر شنوایی بستگی دارد. در صورتی که تومور کوچک باشد می‌توان با برداشتن تومور، شنوایی فرد را نجات داد و علائم تومور نوروم آکوستیک نیز بهبود پیدا خواهند کرد.

با رشد بیشتر و بیشتر تومور، برداشتن آن با جراجی نیز سخت‌تر و پیچیده‌تر می‌شود چرا که تومور ممکن است بر روی عصب‌های شنوایی، عصب‌های کنترل کننده حرکات صورت، عصب‌های حفظ کننده تعادل بدن و سایر عصب‌های مغزی تاثیر گذاشته باشد.

تومور عصب شنوایی یا نوروم آکوستیک

آیا تومور گوش خطرناک است؟

نوروم آکوستیک یا تومور عصب شنوایی می‌تواند در نهایت منجر به بی حسی یا فلج شدن صورت شود. اگر این تومور به اندازه کافی بزرگ شود،به مغز فشار وارد کرده و در نتیجه جان فرد را در معرض خطر قرار می‌دهد.

اگر علائم آزاردهنده یا مشکوکی دارید که فکر می‌کنید احتمال دارد بر اثر تومور عصب شنوایی ایجاد شده باشند، حتما به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.

تشخیص نوروم آکوستیک می‌تواند پیچیده و مشکل باشد چرا که علائم آن بسیار شبیه با علائم سایر مشکلات گوش میانی هستند.

معاینه گوش، سنجش شنوایی و تصاویر اسکن از سر می‌توانند ابتلا به تومور عصب شنوایی را نشان دهند. اگر اندازه تومور همچنان کوچک باقی بماند تنها کافیست که به صورت منظم به پزشک مراجعه کنید تا وضعیت شما را ارزیابی و معاینه کند.

در صورتی که نیاز به درمان پیدا کنید، روشهای درمان تومور عصب گوش شامل موارد زیر است:

1. جراحی
2. پرتودرمانی

انواع تومور نوروم آکوستیک

نوروم آکوستیک دارای دو نوع است:

1. نوروم اکوستیک یک طرفه
2. نوروم آکوستیک دو طرفه

نوروم اکوستیک یک طرفه

در این حالت تنها یکی از گوشها دچار عارضه نورم آکوستیک می‌شود. در اغلب موارد، نوروم آکوستیک از نوع یک طرفه است. این تومور ممکن است در هر سنی ایجاد شود.

این تومور اغلب در سنین بین ۳۰ تا ۶۰ سالگی شکل می‌گیرد. نوروم آکوستیک یک طرفه می‌تواند بر اثر آسیب عصبی ناشی از عوامل خارجی باشد.

نوروم آکوستیک دو طرفه

این نوع از نوروم آکوستیک هر دو عصب شنوایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و ارضی است. این مشکل بر اثر اختلال ژنتکی به نام نوروفیبروماتیوزیس-۲ (NF2) ایجاد می‌شود.

علت تومور عصب شنوایی

دلیل تومور عصب شنوایی ممکن است بر اثر موارد زیر باشد:

• قرار داشتن مداوم یا مکرر در برابر صداهای بلند و آزاردهنده (مانند موسیقی یا صداهایی که در محل کار است)
• خوردن پرتوهای مضر به صورت و گردن موجب بروز نوروم آکوستیک طی سال‌های بسیار دور در آینده می‌شود.
• افراد مبتلا به بیماری ژنتیکی نوروفیبروماتیوزیس بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به نوروم آموستیک هستند.

علائم تومور نوروم آکوستیک یا تومور عصب شنوایی

ممکن است علائم تومور عصب شنوایی در ابتدا واضح نباشد. هر یک از علائم این بیماری به تدریج ایجاد شده و شدت می‌گیرند.

از جمله عوامل و نشانه های تومور گوش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• از دست دادن شنوایی که معمولا در یک گوش است.
• وزوز گوش (شندن صداهایی در گوش که از داخل بدن است)
• سرگیجه (احساس این که شخص دارد حرکت می‌کند یا می‌چرخد)
• سردرد‌های مداوم
• تاری دید یا دوبینی موقتی
• بی حسی، گزگز یا احساس ضعف عضلات در یک طرف صورت.
• مشکل در هماهنگی دست و پاها در یک طرف بدن
• صدای خروسکی یا مشکل در بلع غذا

راه تشخیص نوروم آکوستیک

از آنجایی که علائم تومور در گوش می‌تواند بر اثر سایر بیماریهای گوش میانی و داخلی نیز ایجاد شود، تشخیص تومور عصب شنوایی کار مشکلی است.

روش‌های تشخیصی اولیه شامل معاینه گوش و سنجش شنوایی می‌شود. اسکن ام آر آی و سی تی اسکن به تشخیص محل دقیق و اندازه تومور کمک می‌کنند.

با تشخیص به موقع می‌توان شانس موفقیت درمان تومور عصب گوش را تا میزان زیادی بالا برد.

روش‌های تشخیصی عبارتند از:

• سنجش شنوایی
• تست پاسخ برانگیخته شده شنوایی ساقه مغز (BAER)
• اسکن از سر

سنجش شنوایی

تست شنوایی سنجی تعیین می‌کند که بیمار تا چه حد صداها و گفتار دیگران را می‌شنود. این تست، اولین قدم در تشخیص تومور عصب شنوایی است. روی گوش بیمار هدفون مخصوصی قرار داده می‌شود تا به کمک ان بیمار صدها و یا گفتارهای خاصی را بشنود.

این هدفون به دستگاهی متصل است که واکنش‌های بیمار را ثبت کرده و میزان کارایی شنوایی را می‌سنجد.

تست پاسخ برانگیخته شده شنوایی ساقه مغز (BAER)

این تست بر روی برخی از بیماران انجام می‌شود تا امواج مغزی آنها در واکنش به صدا‌ها بررسی شود. بیمار روی گوش خود هدفون قرار میدهد و به این صداها گوش می‌دهد و در همین حال الکترودهایی که به سر و لاله گوش او متصل هستند، امواج مغزی او را دریافت کرده به کامپیوتر می‌فرستند.

اسکن از سر

اگر تست‌های قبلی نشان دهند که احتمال دارد بیمار به نوروم اکوستیک مبتلا باشد، برای تایید قطعی تشخیص از تصاویر اسکن ام آر آی استفاده می‌شود.

در این روش از میدان‌های مغناطیسی قوی و امواج رادیویی برای تولید تصاویری با جزئیات بالا از مغز استفاده می‌شود. هر یک از این تصاویر یک سطح مقطع از مغز را (مانند یک برش افقی از مغز) نشان می‌دهد.

با ترکیب این عکس‌ها می‌توان تصویری سه بعدی از تومور به دست آورد. در برخی از موارد ماده کنتراست رنگی در سر بیمار تزریق می‌شود که موجب می‌شود تصاویر اسکن با وضوح بیشتری تهیه شوند.

درمان تومور عصب شنوایی یا تومور گوش

انتخاب روش صحیح درمان به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله:

• اندازه تومور
• چگونگی رشد تومور
• سن بیمار
• سایر مشکلات سلامتی که احتمالا بیمار دارد
• شدت علائم بیمار و تاثیر این علائم بر زندگی او

سه روش اصلی برای درمان تومور عصب گوش وچود دارد:

1. تحت نظر داشتن بیمار
2. جراحی
3. پرتودرمانی

تحت نظر داشتن بیمار مبتلا به تومور عصب شنوایی

تحت نظر داشتن بیمار بدین معناست که درمانی انجام نمی‌شود اما پزشک مرتبا وضعیت بیمار را بررسی می‌کند و گوش به زنگ است. از آنجایی که تومور عصب شنوایی سرطانی نیست و به آرامی رشد می‌کند، نیازی به انجام درمان فوری نیست.

در اغلب موارد پزشکان با انجام اسکن ام آر آی به صورت دوره‌ای و منظم، وضعیت بیمار را بررسی می‌کنند و در صورتی درمان‌های دیگر را تجویز می‌کنند که تومور رشد زیادی داشته باشد و موجب علائم جدی شود.

جراحی تومور عصب شنوایی

در روش جراحی برای درمان تومور عصب شنوایی، ممکن است که تمامی یا بخشی از تومور برداشته شود.

سه روش عمل جراحی تومور عصب شنوایی وجود دارد که شامل موارد زیر است:

1. برش بالای گوش میانی (Translabyrinthine)
2. پشت جمجمه ای یا سیگموئید خلفی
3. حفره میانی

برش بالای گوش میانی (Translabyrinthine)

در این روش یک برش در پشت گوش ایجاد می‌شود و استخوانی که در پشت گوش قرار دارد و قسمتی از گوش میانی برداشته می‌شود. این روش جراحی برای تومور‌های بزرگتر از ۳ سانتی‌متر استفاده می‌شود.

مزیت این روش این است که جراح قبل از برداشتن تومور می‌تواند به وضوح عصب مغزی (عصب صورت) را ببیند. نقطه ضعف این تکنیک این است که موجب کم شنوایی دائمی می‌شود.

پشت جمجمه ای یا سیگموئید خلفی

در این روش با باز کردن جمجمه در نزدیکی پشت سر، از ناحیه پشتی به تومور دسترسی پیدا می‌شود. این روش برای جراحی تومورهایی با هر اندازه استفاده می‌شود و این مزیت را دارد که به کمک آن می‌توان شنوایی بیمار را حفظ نمود.

حفره میانی

در این روش قسمت کوچکی از استخوان بالای کانال گوش برداشته می‌شود تا بتوان از این طریق به تومورهای کوچکی که در کانال شنوایی داخلی قرار دارند دسترسی داشت. کانال شنوایی داخلی، کانالی باریک است که از مغز به سمت گوش داخلی و میانی کشیده شده است. با استفاده از این روش نیز می‌توان شنوایی بیمار را حفظ نمود.

در روشی جدیدتر و کم تهاجمی‌تر (جراحی بسته) که برش آندوسکوپیک کامل نام دارد، لوله باریکی که دارای دوربین و منبع نوری و وسایل جراحی است، از طریق سوراخی در جمجمه به سمت تومور هدایت می‌شود و سپس جراح می‌تواند نوروم اکوستیک را از طریق این لوله بردارد.

این تکنیک جراحی تنها در بیمارستان‌های بزرگ و مجهز و توسط جراحان متخصص که آموزش‌های ویژه دیده‌اند، اجرا می‌شود. مطالعات اولیه که بر روی این روش انجام شده‌اند نشان داده اند که نتایج این جراحی مشابه با جراحی به روش باز است.

درمان تومور عصب شنوایی از طریق پرتو درمانی

در برخی از موارد برای درمان نوروم آکوستیک، روش پرتودرمانی تجویز می‌شود. با استفاده از برخی از تکنیک‌های خاص می‌توان با محدود کردن میزان قرارگیری بافت‌های مجاور در برابر پرتو و آسیب دیدن آنها، پرتو‌های قوی را به طرف تومور انتشار داد.

پرتو درمانی برای درمان تومور عصب شنوایی معمولا به یکی از دو تکنیک زیر انجام می‌شود:

1. جراحی پرتو درمانی یک بخشی استریوتاکتیک
2. جراحی پرتودرمانی چند بخشی استریوتاکتیک

جراحی پرتو درمانی یک بخشی استریوتاکتیک

این روش تنها در یک جلسه درمانی، صدها اشعه کوچک به سمت تومور هدایت می‌شوند.

جراحی پرتودرمانی چند بخشی استریوتاکتیک

در این روش دوز پایین‌تری از پرتوها به صورت روزانه و به صورت تدریجی طی چند هفته به تومور اعمال می‌شود. مطالعات اولیه که در مورد این روش انجام شده است نشان‌دهنده این است که با کمک این روش شاید بتوان شنوایی بیمار را حفظ نمود.

هر دو این روش‌ها به صورت سرپایی انجام می‌شوند بدین معنا که برای انجام آن‌ها نیازی به بستری شدن بیمار نیست.

پرتوهای ارسال شده موجب مرگ سلول‌های تومور می‌شوند. با انجام این روش درمانی، روند رشد سلول‌های تومور، متوقف شده یا کاهش پیدا می‌کند و در مواردی نیز ممکن است تومور کوچک‌تر شود اما این روش نمی‌تواند تومور را به طور کامل از بین ببرد.