استرس و اضطراب شدید یک اختلال شایع است که بسیاری از مردم به دلیل شرایط زندگی، کاری، درسی و بسیاری از عوامل دیگر، به آن مبتلا هستند. در صورت عدم درمان استرس شدید ممکن است فرد به بیماری‌های دیگری مبتلا شود و زندگی او مختل شود.

نشانه های استرس و اضطراب شدید

داشتن استرس‌های گاه و بی‌گاه بخشی طبیعی از زندگی است. با این حال افرادی که به اختلالات اضطرابی مبتلا هستند برای کوچکترین اتفاقات روزمره دچار ترس، نگرانی مداوم و استرس شدید می‌شوند.

معمولا اختلال اضطراب شدید به‌صورت دوره‌هایی است که در آن فرد به‌طور ناگهانی احساس ترس، وحشت و اضطراب می‌کند و این ترس و وحشت در طی چند دقیقه به اوج خود می‌رسد و فرد دچار حمله عصبی می‌شود.

این احساس ترس، استرس و حملات عصبی که با تمامی فعالیت‌های روزانه در ارتباط هستند، به‌سختی کنترل می‌شوند، به‌طور ناگهانی فرد را در معرض خطر جدی قرار می‌دهند و می‌توانند برای مدت طولانی بر روی وی تاثیر بگذارند.

علل استرس زیاد

گاهی افراد برای جلوگیری از بروز این احساس ترس و اضطراب از رفتن به برخی مکان‌ها و قرار گرفتن در برخی موقعیت‌ها خودداری می‌کنند. نشانه‌های این بیماری از دوران کودکی و نوجوانی شروع‌شده و تا دوران بزرگسالی در فرد باقی می‌ماند.

مهم نیست که فرد به چه نوعی از اختلال اضطراب مزمن مبتلاست، این بیماری باید به‌طور حتمی درمان شود.

اختلال استرس شدید انواع گوناگونی دارد. این اختلال شامل یک سری بیماری‌های مغزی است. این بیماری‌ها باعث به وجود آمدن استرس و اضطرابی در فرد می‌شود که وی را از داشتن زندگی نرمال و طبیعی باز می‌دارد.

افرادی که به این اختلال مبتلا هستند به‌طور دائمی احساس نگرانی، ترس و اضطراب می‌کنند و این احساس باعث ناتوانی و ضعف آن‌ها می‌شود. اما با تشخیص صحیح این بیماری توسط متخصص مغز و اعصاب و درمان به‌موقع آن بسیاری از افراد می‌توانند آن را پشت سر گذاشته و به زندگی عادی خود بازگردند.

انواع اختلالات اضطرابی

اضطراب شدید انواع مختلفی دارد که عبارتند از:

• اختلال هراس از مکان‌های باز
• اضطراب ناشی از بیماری‌های جسمی
• اختلال اضطراب فراگیر
• اختلال هراس
• اختلال سکوت انتخابی
• اختلال اضطرابی جدایی
• اختلال اضطراب اجتماعی
• اختلال اضطراب ناشی از مواد مخدر

اختلال هراس از مکان‌های باز

هراس از مکان‌های باز نوعی اختلال اضطرابی است که در آن فرد از قرار گرفتن در موقعیت‌ها و مکان‌هایی که باعث وحشت‌زدگی و نانوانی وی می‌شود، به او حس زندانی شدن القا کرده و او را خجالت‌زده می‌کنند می‌ترسد و از آن‌ها دوری می‌کند.

اضطراب ناشی از بیماری های جسمی

اختلال‌های اضطرابی که به دلیل بیماری‌های جسمی در فرد به وجود می‌آیند. مانند نشانه‌های استرس شدید و حمله‌های عصبی که به‌طور مستقیم به دلیل بیماری جسمی در فرد پدیدار شده‌اند.

اختلال اضطراب فراگیر

اختلال اضطراب فراگیر به‌گونه‌ای از اختلالات اضطرابی اطلاق می‌شود که در آن فرد به‌طور دائمی در خصوص موضوعات و یا اتفاقات زندگی احساس نگرانی و ترس می‌کند حتی اگر این موضوعات در خصوص عادت‌ها و زندگی روزمره فرد باشد.

این نگرانی‌ها بدون دلیل و یا وجود اتفاق خاصی در فرد رخ می‌دهند، کنترل آن‌ها بسیار سخت است و بر روی سلامت جسمی فرد نیز تاثیر می‌گذارند. این اختلال معمولا به همراه دیگر ناراحتی‌های روحی و افسردگی در فرد رخ می‌دهد.

اختلال هراس

اختلال هراس شامل دوره‌هایی است که در آن فرد به‌طور ناگهانی دچار احساس ترس و وحشت شده. این ترس و وحشت در طی چند دقیقه به نقطه‌ی اوج خود می‌رسد و فرد دچار حمله‌ی عصبی می‌شود.

در این حملات بیمار احساس می‌کند که هر لحظه امکان دارد اتفاق ناگواری رخ دهد، نفس‌های وی کوتاه شده، در قسمت قفسه سینه دچار درد می‌شود و تپش قلب می‌گیرد.

این حملات عصبی باعث می‌شوند تا فرد در خصوص اتفاق افتادن دوباره آن‌ها نگران شود و از قرار گرفتن در موقعیت‌هایی که باعث به وجود آمدن این حالت‌ها می‌شود دوری کند.

سکوت انتخابی

سکوت انتخابی به شرایطی اطلاق می‌شود که در آن کودک توانایی صحبت کردن خود را در شرایطی خاص مانند مدرسه از دست می‌دهد، حتی اگر در خانه و با افراد خانواده‌ی خود به‌طور کامل صحبت نماید. این اختلال می‌تواند در مدرسه، کار و زندگی اجتماعی کودک تاثیر بگذارد.

اختلال اضطراب جدایی

اختلال اضطراب جدایی یک اختلال مربوط به دوران کودکی است که با استرس و ترس شدید کودکان در حال رشد همراه است. این استرس و ترس معمولا به ترس کودک از جدا شدن از پدر و مادر و یا سرپرستان وی مربوط است.

اختلال اضطراب اجتماعی

اختلال اضطراب اجتماعی یا ترس از اجتماع به ترس و اضطراب شدید فرد و خودداری وی از حظور در اجتماع اطلاق می‌شود. این ترس و اضطراب معمولا به دلیل احساس خجالت، اعتماد به نفس کم و نگرانی از قضاوت‌های منفی دیگران به وجود می‌آید.

اختلال اضطراب ناشی از مواد مخدر

اختلال اضطراب ناشی از مواد مخدر به ترس و اضطرابی اطلاق می‌شود که ناشی از استفاده از مواد مخدر و یا مشتقات آلوده و سمی مواد مخدر است.

علل ابتدا به اضطراب شدید را بشناسید

دلایل اضطراب شدید هنوز مشخص نیست. اتفاقات و وقایع زندگی مانند اتفاقاتی که باعث آسیب‌دیدگی فرد می‌شوند، می‌توانند باعث به وجود آمدن اختلالات اضطرابی در افرادی شوند که از قبل پیش‌زمینه استرس و اضطراب را در خود داشته‌اند. همچنین گاهی عوامل وراثتی نیز می‌توانند باعث ابتلای فرد به اختلالات اضطرابی شوند.

در برخی افراد اختلالات اضطرابی شدید ریشه در بیماری‌های جسمی آنان دارد. در برخی موارد نشانه‌ها و علائم ناشی از اختلال اضطراب از اولین نشانه‌های ابتلا به بیماری‌های جسمی است. اگر پزشک شک کند که استرس و اضطراب فرد به دلیل بیماری‌های جسمی اوست از او می‌خواهد تا برای بررسی‌های بیشتر چندین تست و آزمایش انجام دهد.

بیماری‌هایی که باعث استرس زیاد می‌شوند

نمونه‌هایی از بیماری‌های جسمی که می‌توانند باعث بروز اختلالات عصبی و اضطرابی در فرد شوند:

• بیماری‌های قلبی
• دیابت
• مشکلات تیروئیدی مانند پرکاری تیروئید
• اختلالات تنفسی
• ترک کردن داروهای ضد اضطراب (بنزودیازپین‌ها) و یا دیگر داروها
• درد شدید و یا سندروم روده تحریک‌پذیر
• بیماری‌های نادر مغزی که باعث ترشح هورمون‌های جنگ یا پرواز می‌شوند.

گاهی اضطراب شدید ناگهانی می‌تواند ناشی از عوارض جانبی استفاده از برخی داروها باشد. عواملی که در زیر به آن‌ها اشاره می‌شود می‌توانند خطر ابتلا به اختلالات اضطرابی را افزایش دهند:

• آسیب‌دیدگی
• استرس ناشی از بیماری
• ساختن و جمع شدن استرس در فرد
• شخصیت افراد

آسیب‌دیدگی

احتمال ابتلا به اختلال اضطرابی در کودکان که در گذشته آسیب‌دیده‌اند، از آن‌ها سوءاستفاده شده و یا شاهد یک اتفاق ناگوار بوده‌اند بسیار بیشتر است.
همچنین خطر ابتلا به این اختلال در بزرگ‌سالانی که درگیر یک اتفاق ناگوار بوده‌اند نیز بیشتر است.

استرس ناشی از بیماری

داشتن مشکلات سلامتی و ابتلا به بیماری‌های جدی و خطرناک می‌تواند باعث به وجود آمدن نگرانی و ترس‌هایی در خصوص روند درمان و آینده در فرد بیمار شود.

ساختن و جمع شدن استرس در فرد

گاهی اتفاقات بزرگ و یا چندین اتفاق کوچک استرس‌زا می‌توانند مقدمه‌ای برای بروز اختلالات اضطرابی در فرد شوند. برای مثال مرگ یکی از افراد خانواده؛ نگرانی‌های مالی و نگرانی‌های ناشی از کار.

شخصیت افراد

برخی از افراد با تیپ‌های شخصیتی خاص بیش از دیگران آمادگی ابتلا به اختلالات اضطرابی رادارند.

علائم استرس و اضطراب شدید

علائم و نشانه های اضطراب شدید شامل موارد زیر است:

• احساس نگرانی، بی‌قراری و تنش
• داشتن این احساس که هرلحظه امکان دارد اتفاق ناگوار رخ بدهد و یا خطری بزرگ فرد را تهدید می‌کند.
• افزایش تپش قلب
• تنفس تند و سطحی
• عرق کردن
• لرزش
• احساس خستگی و ضعف
• عدم تمرکز و فکر کردن به موضوعات دیگر به‌جای فکر کردن به موضوعی که در آن لحظه پیش روی آن‌هاست.
• داشتن اختلال در خوابیدن
• داشتن مشکلات گوارشی
• کنترل کردن ترس‌ها و نگرانی‌ها به‌سختی
• دوری کردن از عواملی که باعث بروز این اختلالات در فرد می‌شوند.

عوارض استرس و اضطراب شدید

اختلالات اضطرابی بسیار پیچیده‌تر از ایجاد یک نگرانی ساده در فرد هستند. گاهی این اختلالات باعث به وجود آمدن بیماری‌های ذهنی و جسمی شدیدی در فرد می‌شوند. از جمله عوارض استرس شدید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سردرد و یا درد شدید و مزمن در فرد
• انزوای اجتماعی فرد
• پدید آمدن مشکلاتی در خصوص مدرسه و شغل فرد
• پایین آمدن سطح زندگی

نحوه تشخیص استرس مزمن

بیمار برای اینکه بفهمد آیا ارتباطی میان استرس و اضطراب وی و بیماری‌های جسمی وی هست یا نه باید به‌طور مرتب به پزشک مراجعه کند. همچنین پزشک هرگونه علامتی را که ممکن است ناشی از بیماری‌های جسمی باشد بررسی می‌نماید و در صورت نیاز به درمان آن می‌پردازد.

برای تشخیص بهتر اختلالات اضطرابی و دیگر بیماری‌های مشابه به آن گاهی پزشک از بیمار می‌خواهد تا یک تست تشخیص استرس انجام دهد. در این تست از بیمار می‌خواهند تا افکار، احساسات و رفتار خود را شرح دهد این کار به تشخیص دقیق بیماری و عوارض ناشی از آن کمک می‌کند.

اختلال اضطراب مزمن معمولا با دیگر بیماری‌های ذهنی مانند افسردگی و یا اختلالات ناشی از استفاده از مواد مخدر همراه است و همین قضیه تشخیص بیماری را پیچیده‌تر می‌نماید.

چگونگی درمان استرس شدید

استفاده از دارو و روان‌درمانی دو روش اصلی درمان اختلالات اضطرابی محسوب می‌شوند. معمولا بیمارانی که به‌صورت هم زمان از هردوی این روش‌ها استفاده می‌کنند سریع‌تر نتیجه می‌گیرند. گاهی پیدا کردن روش مناسب درمان برای هر فرد کمی زمان می‌برد و اشتباهاتی نیز در پی دارد.

به طور کلی روش های درمان استرس شدید شامل موارد زیر است:

• داروهای ضد استرس
• روان درمانی
• تغییر سبک زندگی و درمان‌های خانگی

داروهای ضد استرس

داروی ضد استرس

برای درمان اختلالات اضطرابی داروهای مختلفی وجود دارد. این داروها بسته به نوع اختلال اضطرابی بیمار و دیگر بیماری‌های ذهنی وی برای او تجویز می‌شوند. از انواع این داروهای ضد اضطراب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• داروهای ضدافسردگی
• داروی آرام‌بخش بوسپیرون
• داروی آرام‌بخش بنزودیازپین (برای از بین بردن موقتی نشانه‌های اختلال اضطراب)

در خصوص مزایا و عوارض داروهای ضد استرس استفاده از داروها با پزشک خود صحبت کنید.

درمان استرس به کمک روان درمانی

درمان استرس و اضطراب شدید

در این روش درمانی که به گفتار درمانی یا روانکاوی نیز معروف است بیمار به کمک درمانگر و روان‌شناس تلاش می‌کند تا نشانه های اختلال اضطراب در خود از بین ببرد. این‌یک روش تاثیرگذار برای درمان اضطراب است.

رفتار درمانی شناختی موثرترین روش روانکاوی برای درمان اختلالات اضطرابی است. معمولا در این دوره درمانی کوتاه‌مدت به بیمار مهارت خاصی را می‌آموزند تا نشانه‌ها و علائم اضطراب خود را بهبود ببخشد و به‌آرامی به فعالیت‌هایی بپردازد که به دلیل بیماری خود از آن‌ها دوری می‌کرده.

تغییر سبک زندگی و درمان‌های خانگی

درحالی‌که بیشتر بیماران برای کنترل اختلال اضطراب خود به روانکاوی و استفاده از داروها نیاز دارند اما گاهی تغییر سبک زندگی نیز می‌تواند در درمان این بیماری تأثیرگذار باشد. در ادامه به روش‌هایی که بیماران برای تغییر سبک زندگی خود می‌توانند انجام دهند اشاره می‌کنیم:

• داشتن فعالیت‌های فیزیکی
• ترک کردن سیگار و ترک کردن یا کاهش استفاده از نوشیدنی‌های کافیین دار
• استفاده از تکنیک‌های ریلکسیشن و کاهش استرس
• خواب و استراحت کافی در اولویت قرار دادن
• سالم خوری

داشتن فعالیت‌های فیزیکی

با یک برنامه‌ریزی مناسب بیمار می‌تواند بیشتر روزهای هفته را فعالیت فیزیکی داشته باشد. ورزش کردن یکی از بهترین راه‌های کاهش استرس است. ورزش حال روحی بیمار را بهبود می‌بخشد و به سلامتی او کمک می‌کند. بنابراین بیمار می‌تواند برای کمک به بهبودی خود ورزش را از میزان کم شروع کرده و به‌تدریج آن را افزایش دهد.

ترک کردن سیگار و ترک کردن یا کاهش استفاده از نوشیدنی‌های کافیین دار

نیکوتین و کافئین هر دو باعث شدیدتر شدن استرس می‌شوند.

استفاده از تکنیک‌های ریلکسیشن و کاهش استرس

تکنیک‌های تجسمی؛ مدیتیشن و یوگا روش‌هایی هستند که می‌توانند به کاهش استرس فرد کمک کنند.

خواب و استراحت کافی در اولویت قرار دادن

بیماران باید تمام تلاش خود را بکنند تا خواب و استراحت کافی داشته باشند.

سالم خوری

خوردن غذاهای سالم مانند سبزی‌ها، میوه، غلات کامل و ماهی می‌تواند به کاهش استرس فرد کمک کند اما در این باره تحقیقات بیشتری احتیاج است.

سندرم تونل کارپال مچ دست

سندرم تونل کارپال شرایطی است که باعث درد، بی حسی، و سوزش دست و بازو می‌شود. این شرایط زمانی ایجاد می‌شود که یکی از اعصاب اصلی دست (عصب میانی) که از مچ دست می‌گذرد، تحت فشار قرار گیرد.

در اکثر بیماران، سندرم تونل کارپال به مرور زمان بدتر می‌شود، بنابراین تشخیص و درمان زود هنگام از اهمیت زیادی برخوردار است. در مراحل اولیه، معمولا مشکل با درمان‌های ساده‌ای همچون استفاده از اسپلینت یا عدم انجام برخی فعالیت‌ها، بهبود می‌یابد.

اگر فشار به عصب میانی ادامه یابد، باعث آسیب به عصب و تشدید علائم می‌شود. در برخی از بیماران برای جلوگیری از آسیب دائمی، جراحی انجام می‌شود تا فشار از روی عصب میانی برداشته شود.

درمان سندرم تونل کارپال یک فرآیند تدریجی است. در اکثر افراد، اگر درمانی انجام نشود، سندرم تونل کارپال با گذر زمان تشدید می‌شود. به همین دلیل، بیماری باید در مراحل اولیه توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب ارزیابی و تشخیص داده شود. در مراحل اولیه، می‌توان پیشرفت بیماری را کند یا متوقف کرد.

علت سندرم تونل کارپال

سندرم تونل کارپال در اثر ترکیبی از عوامل مختلف به وجود می‌آید. مطالعات انجام شده نشان می‌دهند که زنان و افراد مسن بیشتر در معرض ابتلا به سندروم تونل کارپال هستند.

عوامل سندرم تونل کارپال عبارتند از:

• وراثت
• انجام یک حرکت تکراری با دست
• حالت قرارگیری دست و مچ
• بارداری
• وضعیت سلامت فرد

سندرم تونل کارپال مچ دست

وراثت

وراثت عامل بسیار مهمی است. ممکن است سندرم تونل کارپال در برخی افراد خفیف‌تر باشد یا تفاوت‌های موجود در آناتومی افراد باعث شود شدت بیماری در افراد متفاوت باشد و این عوامل از طریق وراثت منتقل می‌شوند.

انجام یک حرکت تکراری با دست

تکرار یک حرکت توسط دست و مچ یا انجام فعالیت‌هایی به مدت طولانی به تاندون‌های مچ دست آسیب رسانده و باعث تورم می‌شود و تورم نیز بر عصب فشار وارد می‌کند.

حالت قرارگیری دست و مچ

انجام فعالیت‌هایی که مستلزم خمیدگی یا کشیدگی شدید دست و مچ برای مدت طولانی باشند، باعث افزایش فشار وارده به عصب می‌شوند.

سندرم تونل کارپال در بارداری

تغییرات هورمونی دوران بارداری نیز باعث التهاب می‌شوند.

وضعیت سلامت فرد

دیابت، رماتیسم مفصلی و اختلالات غده تیروئید نیز در ایجاد سندرم تونل کارپال نقش دارند.

علائم سندرم تونل کارپال

علائم و نشانه های سندرم تونل کارپال عبارتند از:

• بی حسی، سوزش، خارش، و درد که ابتدا از انگشت شست، انگشت اشاره، انگشت میانی و انگشت انگشتری شروع می‌شوند.
• حس شوک مانند گاه به گاه در انگشت شست، انگشت اشاره، انگشت میانی و انگشت انگشتری.
• درد یا سوزشی که از ساعد به سمت شانه می‌رود.
• احساس ضعف در دست که باعث می‌شود انجام حرکاتی مانند بستن دکمه‌‌های لباس سخت شود.
• افتادن اشیا از دست در اثر ضعف، بی حسی، یا عدم آگاهی از موقعیت دست در فضا.

روش های تشخیص تونل کارپال مچ دست

روش هایی که برای تشخیص سندرم تونل کارپال دست مورد ستفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:

• معاینه فیزیکی
• آزمایش‌های الکتروفیزیولوژیکی

معاینه فیزیکی

در هنگام معاینه، پزشک درمورد وضعیت کلی سلامت فرد، سوابق پزشکی و همچنین علائم بیماری از بیمار سوالاتی می‌پرسد. پزشک با دقت دست و مچ را معاینه کرده و آزمایش‌هایی فیزیکی روی آن انجام می‌دهد. در حین آزمایش، پزشک کارهای زیر را انجام می‌دهد:

• روی عصب میانی مچ دست ضربه می‌زند یا آن را حرکت می‌دهد تا ببیند حس سوزش یا بی‌حسی در انگشتان به وجود می‌آید یا خیر.
• مچ دست را خم کرده و آن را در حالت خمیده نگه می‌دارد تا بی‌حسی و سوزش دست‌ها را بررسی کند.
• در حالی که چشمان فرد بسته هستند، با وسیله‌ای مخصوص به نوک انگشتان ضربه می‌زند تا به حساسیت نوک انگشتان پی‌ببرد.
• ضعف عضلات پا‌ی شست را بررسی می‌کند.
• به دنبال آتروفی در عضلات اطراف پای شست می‌گردد. در مواردی که آتروفی شدیدی وجود داشته باشد، عضلات اطراف پای شست کوچک‌تر خواهند بود.

تشخیص سندرم تونل کارپال

آزمایش‌های الکتروفیزیولوژیکی

آزمایش‌های الکتروفیزیولوژیکی به پزشک کمک می‌کنند تا میزان عملکرد عصب میانی را ارزیابی کرده و تعیین کند که آیا فشار زیادی بر روی عصب وارد می‌آید یا خیر.

آزمایش‌های الکتروفیزیولوژیکی همچنین به پزشک کمک می‌کنند که وجود دیگر شرایط عصبی، مانند بیماری عصب یا دیگر قسمت‌های تحت فشار عصب که در بروز علائم موثر هستند را تشخیص دهند. بهبود با روش الکترومیوگرافی (ماهیچه‌نگاری برقی) از راه مطالعه هدایت عصبی انجام می‌شود.

سندرم تونل کارپال مچ دست

آزمایش‌های الکتروفیزیولوژیکی عبارتند از:

• بررسی نوار عصب
• الکترومیوگرافی (EMG)

بررسی نوار عصب

آزمایش‌های بررسی نوار عصب، سیگنال‌های فرستاده شده به اعصاب دست و بازو را اندازه‌گیری کرده و تعیین می‌کنند که چه زمانی عصب در برابر سیگنال، عکس العمل مناسبی نداشته است. بررسی نوار عصب به پزشک در تشخیص شدت بیماری و انتخاب روش درمان کمک می‌کند.

الکترومیوگرافی (EMG)

الکترومیوگرافی (ماهیچه‌نگاری برقی) میزان فعالیت الکتریکی عضلات را اندازه‌گیری می‌کند. نتایج حاصل از الکترومیوگرافی نشان دهنده وجود یا عدم وجود آسیب در عضله یا عصب است.

درمان سندرم تونل کارپال در دست

روش های درمان سندرم تونل کارپال به دو دسته درمان بدون جراحی و درمان با جراحی تقسیم‌بندی می‌شود.

درمان بدون جراحی

معمولا اگر سندرم تونل کارپال مچ دست زود تشخیص داده شود، بدون جراحی درمان می‌شود. اگر پزشک از تشخیص خود مطمئن نباشد یا علائم خفیف باشند، پزشک درمان با روش‌های بدون جراحی را پیشنهاد می‌کند.

روش‌های درمانی بدون جراحی عبارتند از:

• استفاده از آتل یا اسپلینت
• داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی (NSAIDs)
• تغییر فعالیت‌ها
• ورزش‌های حرکت دهنده عصب
• تزریق داروهای استروئیدی

درمان سندرم تونل کارپال

استفاده از آتل یا اسپلینت

استفاده از آتل یا اسپلینت در هنگام شب مانع از خمیدگی مچ دست در خواب می‌شود. مستقیم ماندن مچ باعث کاهش فشار روی عصب کارپال می‌شود. در طول روز نیز هنگامی که انجام فعالیت‌های روزانه باعث تشدید علائم می‌شوند، استفاده از بریس می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.

داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی (NSAIDs)

مصرف داروهایی همچون ایبوپروفن و ناپروکسن باعث کاهش درد و التهاب می‌شوند.

تغییر فعالیت‌ها

علائم سندرم تونل کارپال معمولا زمانی ظاهر می‌شوند که دست و مچ مدتی طولانی در یک حالت قرار گیرند مخصوصا زمانی که مچ دست در حالت خمیده یا مستقیم قرار گرفته باشند.

اگر شغل یا فعالیت‌های تفریحی فرد به گونه‌ای است که باعث تشدید علائم می‌شود، تغییر فعالیت‌‌ها باعث کاهش علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری می‌شود. در برخی موارد، تغییر فعالیت‌ها مستلزم تغییر محل کار است.

ورزش‌های برای سندرم تونل کارپال

انجام حرکاتی که باعث می‌شوند عصب میانی راحت‌تر در تونل کارپال مچ دست حرکت کند برای برخی از بیماران مفید است. پزشک یا درمانگر انجام حرکات ورزشی مخصوصی را به بیمار توصیه می‌کنند.

تزریق داروهای استروئیدی

کورتیکواستروئید یا کورتیزون یک عامل ضد التهابی قوی است که به تونل کارپال تزریق می‌شود. هرچند این تزریق‌ها باعث کاهش درد و جلوگیری از تشدید بیماری می‌شوند اما در برخی موارد اثر آنها موقتی است. گاهی پزشک از تزریق کورتیزون برای تشخیص سندرم تونل کارپال نیز استفاده می‌کند.

عمل جراحی سندرم تونل کارپال

روشی که در جراحی سندرم تونل کارپال مچ دست مورد استفاده قرار می‌گیرد به نام آزادسازی تونل کارپال معروف است. دو روش مختلف برای انجام جراحی وجود دارد اما هدف از هر دو روش، کاهش فشار وارده به عصب میانی از طریق قطع رباط عرضی بالای تونل کارپال است. این کار باعث افزایش حجم تونل کارپال شده و فشار موجود روی عصب میانی را کاهش می‌دهد. این دو روش عبارتند از:

• جراحی باز آزادسازی تونل کارپال
• جراحی آندوسکوپیک (لیزری) آزادسازی تونل کارپال

جراحی باز آزادسازی تونل کارپال

در جراحی باز، پزشک شکاف کوچکی در کف دست بیمار ایجاد می‌کند و از طریق این شکاف، داخل دست و مچ را مشاهده می‌کند. در حین عمل، پزشک یک برش بر روی رباط عرضی (بالای تونل کارپال) ایجاد می‌کند. این برش موجب افزایش حجم تونل و در نتیجه کاهش فشار درون آن می‌گردد.

پس از جراحی، به تدریج لبه‌های باز شده رباط دوباره بسته می‌شوند، ولی حجم تونل کارپال افزایش یافته و فشار روی عصب میانی کاهش خواهد یافت. در حین جراحی، رباط عرضی قطع می‌شود. زمانی که رباط بهبود یابد، فضای بیشتری برای عصب و تاندون‌ها وجود خواهد داشت.

جراحی آندوسکوپیک (لیزری) آزادسازی تونل کارپال

در جراحی اندوسکوپیک، جراح یک یا دو شکاف پوستی کوچک که ورودی نامیده می‌شوند ایجاد کرده و توسط یک دوربین کوچک به نام اندوسکوپ، درون دست و مچ را مشاهده می‌کند. سپس از یک چاقوی مخصوص برای قطع رباط عرضی استفاده می‌کند. قطع رباط عرضی در جراحی باز و اندوسکوپیک یکسان است.

اختلال تیک عصبی یکی از اختلال های روانی است که امروزه برخی افراد را درگیر کرده است. تیک های عصبی معمولا شامل مواردی مانند پریدن پلک چشم و رفتارهای غیر ارادی در اعضای بدن می‌شود.

بیماری تیک عصبی چیست؟

اختلال تیک عصبی با وجود یک تیک خاص در فرد شناخته می‌شود. منظور از تیک، یک حرکت ناگهانی و غیرارادی است که به نظر می‌رسد تکرار یک حرکت فیزیکی عادی است.

درواقع تیک‌ها رفتارهای ناگهانی، بدون درد و بدون ریتمی هستند که به صورت حرکتی یا صوتی بوده و ارتباطی با موقعیت و شرایط ندارند. برای مثال سر کلاس درس، زانوی بیمار مرتبا خم و راست می‌شود).

اختلال تورت و تیک عصبی در کودکان

شناخته‌شده‌ترین اختلال تیک عصبی، اختلال تورت یا سندرم تورت است. تیک عصبی در کودکان شایع‌تر است و در بسیاری از موارد مشکلی موقتی است که به‌ خودی‌ خود برطرف می‌شود.

در برخی از کودکان، تیک‌های عصبی همچنان ادامه پیدا می‌کنند و خوب نمی‌شوند و حتی ممکن است به مرور زمان شدیدتر و پیچیده‌تر شوند.

تیک عصبی در کودکان

آیا تیک عصبی خطرناک است؟

تیک‌های عصبی با اینکه درد خاصی را به بیمار اعمال نمی‌کنند اما می‌توانند باعث مختل کردن فعالیت‌های روزانه نظیر نوشتن و حتی صحبت کردن شوند. علاوه بر این افراد مبتلا به تیک عصبی با کاهش شدید اعتماد به‌ نفس مواجه شده و این عارضه بر روی روابط آن‌ها اثر سوء می‌گذارد.

اما خوشبختانه با استفاده از رفتاردرمانی و دارو‌های متعدد می‌توان تیک های عصبی را تا حد زیادی و یا کاملا درمان نمود. تشخیص و درمان قطعی تیک عصبی به عهده پزشک مغز و اعصاب می‌باشد.

انواع تیک عصبی

به طور کلی انواع تیک های عصبی شامل موارد زیر است:

1. تیک حرکتی
2. تیک صوتی

تیک حرکتی

تیک های حرکتی ساده شامل مجموعه حرکات کوتاه و بدون معنایی هستند که در فرد ایجاد می‌شوند. این حرکات شامل موارد زیر است:

• پلک زدن
• گرفتن حالتی خاص به چهره
• حرکت دادن ناگهانی سر
• جمع کردن شانه‌ها

تیک های حرکتی پیچیده معمولا آرام‌تر، طولانی‌تر و هدفمندتر هستند. این تیکها شامل موارد زیر است:

• نگاه خیره
• حالات خاص چهره
• گاز گرفتن
• ضربه زدن با دست و پا
• چرخاندن بدن
• انجام حرکات ناخوشایند

تیک صوتی

تیک های صوتی ساده شامل صداهای بی‌معناست، مانند:

• صاف کردن سینه
• سرفه کردن
• بالا کشیدن بینی
• کندن پوست لب
• فش‌فش کردن با دهان

تیک های صوتی پیچیده‌تر شامل به کار بردن حروف یا عباراتی به صورت مکرر است، مانند عباراتی نظیر: خب، ساکت شو، یا حالا کارت تمومه.

صحبت کردن کودکان ممکن است غیرعادی شود و ریتم یا لحن یا تکیه‌های غیرعادی داشته باشد. فنومن اکو یک تیک عصبی خاص است که در آن شخص سریعا لغات خود یا لغات دیگران را تکرار می‌کند.

کوپرولالیا نیز تیک دیگری است که در آن شخص مرتبا از کلمات خشن و بی‌ادبانه و اهانت‌آمیز استفاده می‌کند. این حالت در کمتر از ۱۰ درصد از افراد مبتلا به تیک عصبی ایجاد می‌شود.

عوامل ایجاد تیک عصبی چیست؟

علل و عوامل ایجاد و تشدید تیک عصبی عبارتند از:

• اضطراب
• استرس
• بی‌حوصلگی
• خستگی شدید
• هیجان

علت تیک عصبی چه مواردی می‌تواند باشد؟

علت اصلی تیک عصبی مشخص نیست. اما به نظر می‌رسد که برخی از عوامل در بروز آن نقش دارند، این عوامل عبارت‌اند از:

• بر اساس نتایج برخی تحقیقات، تیک عصبی می‌تواند ارثی باشد.
• یک جهش ژنتیکی نیز می‌تواند موجب بروز بیماری تورت یا تیک عصبی شود.
• اختلالات مغزی نیز می‌توانند عامل بروز تیکهای عصبی باشند.
• عدم تعادل در انتقال ‌دهنده‌های عصبی می‌تواند موجب تیک عصبی دوره‌ای شود.

نحوه تشخیص تیک عصبی

هیچ تست آزمایشگاهی خاصی برای تشخیص تیک عصبی وجود ندارد. به جز خود تیک عصبی، سایر عملکرد‌های فیزیکی و عصبی بیمار کاملا عادی هستند.

پزشک شرح حال بیمار را گوش می‌دهد و با جزئیات کامل و به طور مشروح در مورد وقایع خانوادگی، دوران کودکی، آسیب‌های احتمالی به سر، سابقه ابتلا به انسفالیت یا مننژیت، مسمویت‌ها و داروهایی که بیمار مصرف کرده است سؤال می‌کند. روند رشد فیزیکی، رفتاری و پیشرفت تحصیلی بیمار نیز اطلاعات مهمی هستند.

درمان تیک عصبی در کودکان و بزرگسالان

روشهای درمان تیک عصبی شامل موارد زیر است:

• رفتار درمانی یا درمان رفتاری-شناختی
• دارو درمانی
• درمان‌های مکمل

رفتار درمانی یا درمان رفتاری شناختی

تمرین تکرار منفی یکی از پرکاربردترین تکنیک‌های رفتاردرمانی برای رفع تیک عصبی است. در این تمرین از بیمار خواسته می‌شود که به طور عمدی تیک عصبی خود را مرتبا تکرار کند و این کار را در دوره‌های زمانی مشخص ادامه دهد و در این بین برای دوره‌های زمانی کوتاه‌ مدت، استراحت کند.

نکات مهم درمان تیک عصبی با رفتار درمانی

نکات مهم در درمان تیک عصبی شامل موارد زیر است:

1. این تمرین موجب می‌شود که میزان بروز تیک عصبی کاهش پیدا کند. البته تاثیرات بلندمدت این تکنیک هنوز مشخص نیست.
2. در این تکنیک از بیمار خواسته می‌شود که با کمک یک دفترچه یادداشت یا یک شمارنده که به مچ دست وصل می‌شود، تعداد دفعات بروز تیک عصبی را بشمارد.
3. در صورتی که خود کودک از بروز تیک عصبی خود آگاه شود و به آن توجه کند، این کار می‌تواند نسبتا در کاهش تعداد دفعات بروز تیک عصبی موثر باشد.
4. بازگشت عادت، پرکاربردترین تکنیک است که در آن از ترکیبی از تمرینات ریلکسیشن، تمرینات افزایش آگاهی و تکنیک مدیریت تقویت رفتار مثبت استفاده می‌شود.
5. این تکنیک بین ۶۴ تا ۱۰۰ درصد احتمال موفقیت دارد.
6. اضافه کردن یک فاکتور شناختی به تکنیک بازگشت عادت مانند کمک به بیمار در فکر کردن به نحو انعطاف‌پذیرتر یا مقابله با افکار غیرمنطقی بیمار.
7. اضافه کردن عاملی که موجب پرت شدن حواس بیمار می‌شود نیز می‌تواند حساسیت بیمار به عوامل عصبی را کاهش داد و بدین ترتیب بیمار کنترل بیشتری بر روی تیک عصبی خود خواهد داشت.

دارو درمانی تیک عصبی

دارو درمانی، اصلی‌ترین روش درمان تیک‌های عصبی حرکتی و صوتی است. البته لازم است که همراه با استفاده از دارو برای درمان تیک عصبی سایر درمان‌ها نیز بر روی بیمار یا حتی خانواده او انجام شوند.

در برخی از موارد، تیک‌های عصبی می‌تواند دقیقا مشابه با علائم OCD و ADHD باشد و به همین خاطر بسیار مهم است که در ابتدا تعیین شود که کدام یک از علائم بیمار بیش از همه نگران‌کننده است و سپس درمان دارویی تیک عصبی بر اساس همان بیماری خاصی که می‌تواند علت بروز تیک باشد، انجام شود.

داروهای تیک عصبی

داروهای درمان تیک عصبی شامل موارد زیر است:

• آرام‌بخش‌های معمول (داروهای ضد روان‌پریشی) از جمله‌ هالوپریدول یا پیموزاید
• آکونیست‌های گیرنده آلفا آدرنرژیک از جمله کلونیداین و گوانفاسین
• داروهای ضدروان پریشی مانند رزیپریدول و کلوزاپاین
• داروی تترابنزاین
• داروهای بازدارنده‌ی سرتونین (SSRIs) مانند فلوکستین و سرتالین
• داروی بنزودیازپاین برای کاهش اضطراب
• آدامس جویدنی نیکوتین

آرام‌بخش‌های معمول (داروهای ضد روان‌پریشی) از جمله‌ هالوپریدول یا پیموزاید

داروهای آرام‌بخش می‌توانند عوارض جانبی چشم‌گیری داشته باشند از جمله مشکلات تمرکز، کندذهنی و نابهنجاری دیسکینزی (یک اختلال حرکتی که شامل حرکات لب و زبان و دهان می‌شود).

عوارض جانبی دیگر مانند خشکی عضلات، لرزش، خواب‌آلودگی و افسردگی نیز با مصرف ‌هالوپریدول شایع هستند اما با مصرف پیموزاید کمتر رخ می‌دهند. در صورتی که ‌هالوپریدول یا پیموزاید موثر نباشند ممکن است داروی فنوتینایزین تجویز شود.

آکونیست‌های گیرنده آلفا آدرنرژیک از جمله کلونیداین و گوانفاسین

کلونیداین عوارض جانبی کمتر و خفیف‌تری نسبت به داروهای آرام‌بخش دارد. شایع‌ترین عوارض جانبی این دارو، خواب آلودگی است. خواب آلودگی در ۱۰ تا ۲۰ درصد از بیماران ایجاد می‌شود که می‌توان با تنظیم دوز دارو آن را کنترل کرد.

داروهای ضدروان پریشی مانند رزیپریدول و کلوزاپاین

داروهای ضد روان پریشی دیگر که معمول نیستند مانند رزیپریدول و کلوزاپاین که گیرنده‌های دوپامین را مسدود می‌کنند.

داروی تترابنزاین

تترابنزاین که یک داروی موثر و جدید است که عوارض جانبی کمتری از سایر داروهای ضد روان‌پریشی دارد. این دارو را می‌توان به صورت همزمان با سایر داروهای ضدروان‌ پریشی مصرف کرد و در این حالت، دوز کمتری از هر کدام از داروها را تجویز کرد.

داروهای بازدارنده سرتونین (SSRIs) مانند فلوکستین و سرتالین

داروهای بازدارنده سرتونین (SSRIs) مانند فلوکستین و سرتالین که برای کنترل رفتارهای وسواسی و اجباری ناشی از اختلال تورت تجویز می‌شوند. این داروها همچنین می‌توانند در درمان افسردگی و مشکلات کنترل عصبی موثر باشند. البته لازم است که در درمان OCD دوز بیشتری در مقایسه با درمان افسردگی تجویز شود. داروهای SSRIs می‌توانند ایجاد ناراحتی معده و حالت‌تهوع کنند.

داروی بنزودیازپاین برای کاهش اضطراب

در برخی از موارد برای کاهش اضطراب فرد از داروی بنزودیازپاین استفاده می‌شود اما معمولا تا جای ممکن از تجویز دارو اجتناب می‌شود. چرا که این دارو ایجاد وابستگی و اعتیاد می‌کند.

آدامس جویدنی نیکوتین

آدامس جویدنی نیکوتین می‌تواند در کنار سایر داروهای تجویزی مانند‌ هالوپریدول، به کاهش تیک‌های عصبی کمک کند. البته لازم است که تحقیقات بیشتری برای اثبات این اثر انجام شوند.

درمان‌های مکمل تیک عصبی

امروزه تمایل بیشتری برای استفاده از تکنیک‌های تغذیه‌ای و مکمل‌های غذایی برای کنترل تیک عصبی و پریدن پلک وجود دارد. آلرژی‌های پنهان به غذاها و مواد شیمیایی و یا وجود کمبود مواد غذایی یا ویتامین‌ها در بدن می‌تواند در شکل‌گیری و پیشرفت تیکهای عصبی موثر باشد.

پزشکان به بیماران توصیه می‌کنند که بیماران غذاهای ارگانیک مصرف کنند و تا جای ممکن مصرف آنتی‌اکسیدان، فولیک‌اسید، ویتامین ب و غذاهای حاوی روی و منیزیم ر افزایش دهند و از سوی دیگر از مصرف شیرین‌کننده‌ها و رنگ‌های مصنوعی اجتناب کرده و کافئین را نیز از رژیم غذایی خود حذف کنند.

بهترین قرص برای تیک عصبی چیست؟

هر روش درمانی یا دارو برای درمان بیماری باید توسط پزشک متخصص و با توجه به شرایط بیمار مانند سن، جنسیت، شدت بیماری و مواردی از این قبیل و پس از معاینه کامل او پیشنهاد شود.

بنابراین بهترین قرص برای تیک عصبی باید توسط دکتر متخصص پیشنهاد شود و یک نسخه عمومی به تمام افراد نمی‌توان ارائه داد.

نحوه پیشگیری از تیک های عصبی

برای پیشگیری از اختلال تیک عصبی و پریدن پلک، روش‌های پیشگیرانه کمی وجود دارند. برخی از شواهد نشان می‌دهند که تغییر خلق‌وخو و احساسات در دوران بارداری و حالت تهوع شدید و استفراغ در سه ماهه اول بارداری می‌تواند علت تشدید تیک عصبی باشد.

انجام اقداماتی برای کم کردن استرس مادر می‌تواند تأثیر پیشگیرانه در بروز تیک عصبی داشته باشد. به همین منوال، از آنجایی که افراد مبتلا به تیک عصبی نسبت به استرس و فشار روانی حساس هستند، تلاش برای ایجاد محیطی آرام می‌تواند میزان بروز تیک‌های عصبی را کم کند.

این روش نمی‌تواند از بروز تیک به‌طورکلی جلوگیری کند اما این موضوع را در نظر داشته باشید که کم کردن استرس و فشار روانی در هر صورت یکی از بایدهای سلامتی در زندگی است.

گفتار به قابلیت تولید انواع صوت گفته می‌شود که از طریق آن می‌توان مفهوم را به شنونده منتقل کرد. درصورتی که فرد در توانایی کافی برای تولید این اصوات را نداشته باشد، دچار اختلال تکلم است. افرادی که دچار اختلال تکلم هستند برای نترل و درمان آن لازم است تحت گفتار درمانی قرار گیرد.

میزان شیوع بیماری اختلال تکلم چقدر است؟

تخمین زده می‌شود که حدود ۲۰ درصد افراد در برقراری ارتباط در برخی مراحل زندگی خود با مشکل مواجه هستند. اختلالات گفتاری و تکلمی شایع‌ترین ناتوانی در کودکان است که ۱۰ درصد آنها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

بین ۳۰ تا ۴۰ درصد افراد نجات یافته پس از سکته مغزی نیز ممکن است دچار مشکلات تکلم و اختلالات بلع شوند که به گفتار درمانی نیاز دارند. متخصصین گفتار درمانی در تمام طول عمر بیمار از زمان نوزادی تا زمان مرگ بر مشکلات تغذیه‌ای کار و اختلالات بلع کار می‌کنند.

علت اختلال در تکلم ناشی از چیست؟

اختلالات گفتار، تکلم، برقراری ارتباط و اختلالات عصبی بلع به دلیل ابتلا به برخی بیماری‌ها و مشکلات مانند سکته مغزی، ضربه مغزی، بیماری‌های پیش‌رونده عصبی (مانند بیماری پارکینسون، ام اس، بیماری نورون حرکتی و…) و دمانس ایجاد می‌شوند.

بیماری‌های اکتسابی بزرگسالان نیز مانند سرطان سر و گردن و مسکن‌های موقتی نیز ممکن است باعث ایجاد اختلال گفتاری شوند. علائم اختلال گفتار متفاوت بوده و به علت و محل آسیب‌دیدگی در مغز بستگی دارد.

شدت آسیب‌دیدگی نیز یک متغیر تاثیرگذار است. روش‌های درمانی مختلفی برای درمان مشکلات گفتاری وجود دارد که از آن جمله استفاده از سم بوتالینیوم و انجام عمل‌های جراحی است.

انواع اختلال گفتار

انواع اختلال تکلم عبارتند از:

• دیسپازی یا عدم قدرت تکلم
• مشکلات ارتباطی شناختی
• دیزارتا
• دیسپراکسیا
• دیسفونیا

دیسپازی یا عدم قدرت تکلم

دیسپازی یا آفازی نوعی اختلال تکلم است که زمانی که مرکز زبان در مغز دچار آسیب‌دیدگی شود اتفاق می‌افتد. این بیماری به شکل‌های متفاوتی بر افراد تاثیر می‌گذارد اما این افراد در موارد زیر دچار مشکلات می‌شوند:

• درک
• تکلم
• خواندن
• نوشتن

در موارد بسیار شدید آفازی عمومی، شخص قادر به درک یک کلمه هم نبوده و نمی‌تواند با صحبت کردن، نوشتن یا نقاشی و زبان بدن با دیگران ارتباط برقرار کند. انجام کارهای روزمره مانند صحبت کردن، نوشتن، خواندن، دیدن تلویزیون برای افراد مبتلا به این بیماری مشکل و ناامیدکننده است.

اقدامات درمانی برای بهبود اختلال افازی شامل موارد زیر می‌شود:

• هدف قرار دادن برخی مشکلات در تکلم، درک، خواندن و نوشتن
• حداکثرسازی قابلیت انعطاف‌پذیری مغز (توانایی مغز در سازماندهی دوباره خودش پس از قرار گرفتن در محیط‌هایی مانند محیط‌های درمانی)
• آموزش مجدد برای مشکلات تکلمی
• بازآموزی لغات
• روش‌های جبرانی آموزش به عنوان مثال، تغییر محیط به ارتباطات حمایتی
• کار کردن با دیگران برای به حداکثر رساندت بازدهی ارتباطی
• راحت کردن سبک زندگی و تغییرات هویتی
• راحت کردن دسترسی به آموزش، تعلیم و استخدام
• بررسی پتانسیل استفاده از سیستم‌های ارتباطی جایگزین و تقویت‌کننده (به طور مثال، وسایل کمک ارتباطی)

مشکلات ارتباطی شناختی

این مشکلات بیشتر به دلیل وارد آمدن ضربه به سر ایجاد می‌شوند. افرادی که مشکلات ارتباطی شناختی دارند نمی‌توانند کارهای زیر را انجام دهند:

• تمرکز در مکالمه
• تمرکز بر روی یک موضوع
• درک شادی، طنز و زبان تصویری
• احترام به مرزهای شخصی و آداب اجتماعی
• استفاده از موضوعات مناسب
• ارائه استدلال‌های منطقی
• نتیجه‌گیری از اطلاعات ارائه شده

گفتار درمانی

این اقدامات می‌توانند بر روی موارد زیر تاثیرگذار باشند:

• مهارت‌های عمومی مکالمه
• درک گفتار
• خواندن کتاب، مجله و ایمیل‌ها
• بیان افکار، احساسات و نظرات
• درک طنز و لذت بردن از آن
• خواندن و درک قبوض و اسناد اداری
• استفاده از رسانه‌های اجتماعی

مشکلات تکلم پس از آسیب‌دیدگی مغز ممکن است جزئی باشد و با این که ارتباطات عادی به نظر می‌رسد، مشکلات جدی در حفظ ارتباطات یا نگهداری شغلی ایجاد کند.

موارد زیر ممکن است بخشی از درمان افرادی باشد که به دلیل آسیب‌دیدگی مغزی دچار مشکلات تکلم و اختلالات بلع شده‌اند:

• ارزیابی جامع نقاط قوت و ضعف در ارتباطات و بلع
• ساخت یک ارتباط یا تشخیص بلع
• تعیین اهدافی برای دستیابی به نیازهای شخصی
• ایجاد روش‌هایی که می‌تواند در زندگی روزمره مورد استفاده قرار گیرد.
• ایجاد یک برنامه بازتوانی برای کار بر فعالیت‌های خاص
• کار مناسب بر روش‌های ارتباطی جایگزین و تقویت‌کننده (وسایل کمک ارتباطی)
• کار با برنامه‌های کامپیوتری برای تمرین بین جلسات (متخصص گفتار درمانی بهترین کسی است که می‌تواند استفاده از یک برنامه مناسب را توصیه کند)
• کار کردن با مردم، اعضای خانواده و دوستان باری اطمینان از اثربخش بودن ارتباطات
• ارتباط با کارفرمایان برای بازگشت به کار

درمان ممکن است به صورت فردی یا به صورت گروهی انجام شود. متخصص گفتار درمانی غالبا به عنوان بخشی از یک تیم چند رشته‌ای همراه با متخصص شغل درمانی، فیزیوتراپیست و متخصص مغز و اعصاب با بیمار کار می‌کنند تا بتوانند نیازهای وی را به شکلی یکپارچه تامین نمایند.

الگوی بهبودی به این گونه است که ممکن است نیاز باشد که درمان در کل طول عمر انجام شود که با چالش‌های مختلفی روبرو خواهد شد. متخصص گفتار درمانی به بیمار کمک می‌کند که بتواند برخی کارهای مهم و بلندمدت مانند فعالیت‌های شغلی و فعالیت‌های پدرانه و مادرانه را در دوران گذار انجام دهد. افرادی که در این مرحله با بیماری مبارزه می‌کنند ممکن است نیاز به برخی مداخلات مانند تغییر چیزها داشته باشند.

دیزارتا

دیزارتا یک اختلال گفتاری است. افراد مبتلا به دیزارتا (کنترل ماهیچه های دهان و گلو) مشکلی با درک زبان یا فکر کردن در مورد کلماتی که بیان می‌کنند ندارند. در اثر این بیماری ممکن است عضلات دهان، صورت و سیستم تنفسی به دلیل آسیب‌دیدگی مغز یا بیماری‌های پیش‌رونده عصبی ضعیف شوند.

ماهیت و شدت دیزارتا ممکن است باعث ایجاد برخی علائم زیر شوند:

• نامفهوم صحبت کردن (مانند افراد مست)
• آرام صحبت کردن مشابه زمزمه کردن
• کند صحبت کردن
• محدودیت در حرکت زبان، لب و فک
• تنگی نفس
• آبریزش از دهان یا عدم کنترل مؤثر بزاق

ممکن است گفتار فرد به دلیل آسیب‌دیدگی مغز به طور کامل غیر قابل‌درک باشد. موارد زیر ممکن است بخشی از درمان بیماری دیزارتا باشد:

• ارزیابی جامع جنبه‌های مختلف گفتار (مانند لب‌ها، زبان، صدا، تنفس)
• تمرینات هدایت‌شده برای بهبود کنترل تنفس
• تمرین برای بهبود حرکات، قدرت و سرعت عضلات
• روش‌هایی برای قابل فهم‌تر صحبت کردن
• کار با فرد و اعضای خانواده و دوستانش برای برقرار مؤثرتر ارتباطات

دیسپراکسیا

دیسپراکسیا یک اختلال گفتاری حرکتی است که در آن توالی اصوات در هجاها و کلمات با مشکل تلفظ می‌شود. به این بیماری دیسپراکسیا یا اپراکسیای کلامی نیز گفته می‌شود.

دیسپراکسیا همچنین بر حرکات دیگر در بدن نیز تاثیر می‌گذارد. به طور مثال اشکال در حرکت اندام‌ها یا اختلال در توالی انجام فعالیت‌ها مانند درست کردن یک فنجان چای یا لباس پوشیدن از نمونه‌های تاثیر این بیماری بر قسمت‌های مختلف بدن است. دیسپراکسیای کلامی غالبا به درجاتی از اختلالات گفتاری نیز همراه است.

ماهیت و شدت دیسپراکسیا ممکن است منجر به ایجاد مشکلات زیر شود:

• تقلید کردن
• تقلید حرکات غیرگفتاری مانند چسبیدن زبان
• تلاش باری تولید اصوات (در موارد شدید این می‌تواند باعث ناتوانی دائمی در تولید اصوات باشد)

درمان دیسپراکسیا ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ارزیابی جامع گفتار و زبان
• تمرینات مکرر اصوات آسیب‌دیده با خودشان یا کلمات دیگر
• تمرین کلمات مهم مانند نام اعضای فامیل
• ایجاد روش‌هایی برای کمک به برقرار ارتباط در صورتی که توانایی‌های گفتاری، نوشتاری، نقاشی کشیدن یا زبان بدن آسیب دیده باشند.

دیسفونیا

دیسفونیا اصطلاحی است که برای اختلالات صدا به کار برده می‌شود. بسیاری از موارد ابتلا به دیسفونیا ممکن است شامل التهاب حنجره، وجود توده‌ها در تارهای صوتی، آسیب‌دیدگی، فلج شدن تارهای صوتی، مشکلات روانی (تغییرات صدا زمانی اتفاق می‌افتد که افراد تحت استرس در محل کار یا در خانه باشند) شود.

تغییرات مستمر (که بیش از ۲ هفته باقی می‌مانند) در صدا باید همیشه توسط پزشک مورد ارزیابی قرار گرفته و ممکن است برای درمان آنها استفاده از سم بوتالینیوم تجویز شود.

درمان اختلال گفتار با تقویت و جایگزینی ارتباطات

همه این بیماری‌های گفتاری و کلامی ممکن است باعث تاثیر بر توانایی فرد در برقراری ارتباط شود و فرد نتواند از آن به بعد به خوبی صحبت کرده یا بنویسد یا نتواند پیام‌ها را به درستی درک کند.

در این موارد یک متخصص گفتار درمانی ممکن است از روش‌های تقویتی و جایگزینی ارتباطی استفاده کند. این روش‌ها شامل اضافه کردن، تعویض کردن، صحبت کردن با زبان اشاره، وسایل کمک ارتباطی برای ادای کلمات و تکنولوژی‌های کامپیوترمحور می‌شود.

افراد (کودکان و بزرگسالان) ممکن است با اظهار احساسات خود مشکل داشته باشند بنابراین آنها توسط دیگران درک نمی‌شوند. این ممکن است باعث عدم صحبت کردن، مشکلات گفتاری، نامفهوم صحبت کردن، مشکلات کلامی حرکتی (کنترل حرکات فیزیکی مورد نیاز برای صحبت کردن) یا بروز مشکل در تولید صدا و کنترل تنفس شود.

درمان اختلال تکلم

استفاده‌‌کنندگان از ابزار تقویتی و جایگزینی ارتباطی از یک سیستم برای برقراری ارتباط استفاده می‌کنند که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• امضا کردن
• استفاده از علائم و نشانه‌ها
• کتاب‌های ارتباطی شامل کلمات و تصاویر یا علائم پراستفاده
• وسایل کمک ارتباطی با تکنولوژی‌های سطح پایین (مانند یک نمودار کوچک با علائمی برای نیازهای ضروری یا ابزاری برای پیام‌های بسیار محدودشده)
• وسایل کمک ارتباطی با تکنولوژی‌های برتر (مانند VOCA) مانند آن چیزی که استفان هاوکینز استفاده می‌کند.

درمان باید هر چه سریع‌تر آغاز شود تا فرد بتواند با تقویت و جایگزینی ارتباطی، خودش را اظهار کند. برای برخی افراد، تقویت و جایگزینی ارتباطی، ممکن است در تمام مدت عمر نیاز باشد و متخصص گفتار درمانی سیستم‌های به‌روز را برای سازگاری حداکثری با نیازهای بیمار به کار گیرد.

برای مثال:

• تغییر و بهبود دنیای استفاده از وب
• ارزیابی توانایی فردی در بیان خود به گونه‌ای که دیگران بتوانند او را درک کنند.
• ارزیابی در کنار دیگران (به طور مثال اعضای خانواده، متخصص طب شغلی، متخصص فیزیوتراپی و …) برای بررسی مناسب بودن و در دسترس بودن سیستم‌ها
• ارتباط با اعضای خانواده و افراد مهم دیگر برای تعلیم آنها در مورد سیستم تقویتی و جایگزینی ارتباطی که فرد از آنها استفاده می‌کند.
• روش‌های جایگزینی و تقویتی ارتباطی به به‌روزرسانی مستمر و دوره‌ای نیاز دارند زیرا لغات گسترش می‌یابند و نیازهای افراد تغییر می‌کنند.
• درمان‌های دوره‌ای منظم

بیماری سرطان مغز رشد بیش از اندازه سلول‌های مغزی است که به صورت توده‌هایی تحت عنوان تومور مغزی نمایان می‌شود.

سرطان مغز چگونه است؟

علت سرطان مغز رشد غیرطبیعی سلول‌های مغز است. این بیماری می‌تواند از سلول‌های اولیه مغز، سلول‌های دیگر اجزای مغز (مثل رگ‌های خونی یا غشاء مغز) یا از رشد سلول‌های سرطانی در سایر اندام‌های بدن شروع شده و از طریق جریان خون به مغز برسد و منجر به سرطان مغز ثانویه یا جابه‌جا شده شود.

اگر یکی از علائم زیر را داشتید، باید به دنبال مراقبت‌های اورژانسی باشید:

• استفراغ دائمی و بدون دلیل
• دوبینی چشم و تاری دید (مخصوصا فقط در یک سمت)
• اختلال خواب
• تشنج‌های جدید
• سردردهای جدید

هرچند سردرد یکی از علائم رایج سرطان مغزی است، اما این سردردها تا مراحل نهایی بیماری اتفاق نمی‌افتد. اگر فرد متوجه هر نوع تغییری در سردردهای خود شد، باید به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کند.

علائم پیشرفته سرطان مغز را بشناسید

اگر یک تومور مغزی شناخته شده داشته باشید، هر نوع علامت جدید یا ناگهانی یا تشدید علائم، بیانگر این است که بیمار باید به نزدیکترین بیمارستان مراجعه کند.

مراقب بروز علائم جدید، از جمله موارد زیر باشید:

• حمله عصبی و تشنج
• تغییر وضعیت ذهنی، مانند افزایش خواب، مشکل حافظه، یا عدم توانایی در تمرکز
• تغییر بینایی یا دیگر مشکلات حسی
• مشکل گفتاری یا مشکل در بیان خود
• تغییر رفتار و شخصیت
• ضعف یا مشکل در راه رفتن
• حالت تهوع یا استفراغ (مخصوصا در افراد میانسال یا مسن)
• شروع ناگهانی تب، مخصوصا پس از شیمی درمانی

انواع سرطان مغز

مغز از انواع مختلفی سلول تشکیل شده است. برخی از سرطان های مغزی زمانی ایجاد می‌شوند که ویژگی‌های طبیعی یک نوع سلول تغییر کند. هنگام که ویژگی‌های طبیعی سلول تغییر می‌کند، سلول به طرز غیر طبیعی رشد یافته و تکثیر می‌شود. با رشد سلول‌های غیرطبیعی، سلول‌ها به صورت توده‌ای در آمده و به تومور تبدیل می‌شوند.

انواع سرطان مغز شامل موارد زیر است:

• سرطان اولیه مغز
• سرطان متاستاتیک مغز

سرطان اولیه مغز

تومورهای مغزی ایجاد شده را تومورهای اولیه مغز می‌نامند زیرا از مغز شروع می‌شوند.

رایج‌ترین تومورهای اولیه مغزی شامل موارد زیر است:

• تومور گلیوما
• مننژیوم‌ها
• آدنوم‌های هیپوفیز
• وستیبولار شوانوما
• تومورهای نورواکتودرمی اولیه (مدولوبلاستوما)

تورمور گلیوما شامل موارد زیر است:

• تومورهای گلیوبلاستوما
• آستروسیتوما
• الیگو دندرو گلیوما
• آپاندیموما

اکثر تومورها با توجه به نام قسمتی از مغز یا نوع سلول مغزی که تومور از آنجا شروع شده، نامگذاری شده‌اند.

سرطان متاستاتیک مغز چیست؟

سرطان‌های متاستاتیک مغز از سلول‌های سرطانی موجود در تومورهای قسمت‌های دیگر بدن به وجود می‌آیند. سلول‌های تومورهای قسمت‌های دیگر بدن از طریق فرآیندی به نام متاستاتیک در مغز منتشر می‌شوند.

این نوع تومور، رایج‌ترین نوع تومور مغزی است.

علت سرطان مغز چیست؟

علت سرطان مغزی مانند بسیاری از سرطان‌ها ناشناخته است. با این وجود موارد زیر ممکن است منجر به ابتلا به این بیماری شود:

• عوامل ژنتیکی
• سموم مختلف موجود در محیط،
• قرارگیری سر در معرض اشعه‌های خطرناک
• عفونت HIV (ایدز)
• سیگار کشیدن

همه این موارد در ایجاد سرطان های مغز نقش دارند. در اکثر موارد هیچ دلیل مشخصی برای سرطان مغز وجود ندارد.

شایعترین علائم سرطان مغز

علائم سرطان اولیه و سرطان متاستاتیک مغز یکسان هستند. رایج‌ترین نشانه های سرطان مغز عبارتند از:

• سردرد
• ناتوانی
• ضعف
• مشکل در راه رفتن
• تشنج

دیگر علائم و نشانه‌های غیراختصاصی این عارضه عبارتند از:

• تغییر وضعیت ذهنی، تغییر در تمرکز، حافظه، توجه یا هوشیاری حالت تهوع و استفراغ
• اختلالات بینایی
• اختلالات تکلم
• تغییر تدریجی توانایی فکری یا پاسخ احساسی

راه تشخیص سرطان مغز چگونه است؟

در اکثر موارد باید یک سی تی اسکن از مغز بیمار انجام شود. سی تی اسکن مغز شبیه عکس‌های رادیوگرافی است اما سه بعدی بوده و جزئیات بیشتری را نشان می‌دهد. معمولا یک ماده کنتراست در رگ بیمار تزریق می‌شود تا موارد غیرطبیعی را به طور مشخص و واضح نشان دهد.

معمولا در موارد مشکوک به تومور مغزی، به جای سی تی اسکن از ام آر آی مغز استفاده می‌شود زیرا حساسیت و دقت ام آر آی برای تشخیص وجود تومور یا تغییرات صورت گرفته در تومور بیشتر است.

مرحله بعد، تایید وجود سرطان تومور مغزی است که با نمونه برداری از تومور و آزمایش نمونه برداشته شده، انجام می‌شود. این کار را بیوپسی یا نمونه‌برداری می‌گویند.

رایج‌ترین روش برای نمونه‌برداری، انجام جراحی است. در جراحی ابتدا جمجمه باز شده و در صورت امکان تمام تومور برداشته می‌شود. سپس قسمتی از تومور به عنوان نمونه برای آزمایش فرستاده می‌شود.

روش های درمان سرطان مغز

سه روش اصلی درمان بیماری سرطان مغز شامل موارد زیر است:

• جراحی مغز
• پرتو درمانی
• شیمی درمانی

جراحی تومور مغزی

این روش درمان سرطان مغز به عواملی همچون سن بیمار، سلامت کلی بیمار، اندازه، محل و نوع تومور بستگی دارد. در بسیاری از افراد مبتلا به تومور مغزی، جراحی انجام می‌شود.

هدف از جراحی تومر مغزی این است که پزشک اطمینان حاصل کند اختلالاتی که در آزمایش‌ها نشان داده شده واقعا تومور است و سپس تومور را بردارد. اگر تومور قابل برداشتن نباشد، جراح نمونه‌ای از تومور را برای انجام آزمایش و تشخیص نوع تومور برمی‌دارد.

در برخی موارد، مخصوصا در تومورهای خوش خیم، با برداشت تومور به وسیله جراحی، علائم نیز کاملا برطرف می‌شوند. جراح مغز و اعصاب تلاش می‌کند که در صورت امکان تمام تومور را بردارد.

جراحی تومور مغزی

ممکن است قبل از جراحی سرطان مغز درمان‌های دیگری نیز روی فرد انجام می‌شود. این درمان‌ها عبارتند از:

• داروی دگزامتازون (دکادرون) برای بیمار تجویز می‌شود تا التهاب را کاهش دهد.
• به بیمار داروی ضد تشنج داده می‌شود تا تشنج‌ها را کاهش داده یا از وقوع تشنج جلوگیری کند.

علاوه بر دو روش بالا، اگر مایع مغزی نخاعی زیادی در اطراف مغز جمع شده باشد، از یک لوله پلاستیکی باریک به نام شانت برای تخلیه مایع استفاده می‌شود.

یک انتهای شانت در حفره‌ای که مایع در آنجا جمع شده قرار دارد و انتهای دیگر شانت به قسمت دیگری از بدن برده می‌شود. مایع مغزی نخاعی از مغز به قسمتی از بدن می‌رود که بتواند از آنجا به راحتی دفع شود.

پرتو درمانی تومور مغزی

پرتو درمانی (که آن را رادیوتراپی نیز می‌نامند) به معنای استفاده از امواجی با انرژی زیاد برای کشتن سلول‌های تومور و جلوگیری از رشد و تکثیر سلول‌های تومور است.

پرتو درمانی در سرطان مغز برای افرادی انجام می‌شود که نمی‌توانند روی آنها جراحی انجام داد. در برخی موارد پس از جراحی، از پرتو درمانی برای کشتن سلول‌های باقی‌مانده تومور استفاده می‌شود.

پرتو درمانی نوعی درمان موضعی است به این معنی که فقط بر روی سلول‌هایی که در مسیر پرتوها قرار دارند تاثیر می‌گذارد و به دیگر سلول‌های بدن یا قسمت‌های دیگر مغز آسیبی نمی‌رساند.

درمان سرطان و تومور مغزی با پرتو درمانی

چند روش برای تابش پرتوها به مغز وجود دارد که عبارتند از:

• تابش پرتو به صورت خارجی
• تابش داخلی یا ایمپلنتی
• جراحی رادیویی استریوتاکتیک

تابش پرتو به صورت خارجی

در تابش پرتو به صورت خارجی، اشعه‌ای با انرژی زیاد به تومور مورد نظر می‌تابد. اشعه تابیده شده از پوست، جمجمه، بافت سالم و دیگر بافت‌های مغز عبور می‌کند تا به تومور برسد.

معمولا درمان سرطان مغز با این روش برای مدت مشخصی و پنج روز در هفته انجام می‌گیرد. هر جلسه درمان فقط چند دقیقه طول می‌کشد.

تابش داخلی یا ایمپلنتی

در تابش داخلی یا ایمپلنتی، یک کپسول رادیواکتیو کوچک در درون تومور قرار داده می‌شود. اشعه از کپسول خارج شده و تومور را از بین می‌برد.

خاصیت رادیواکتیویته کپسول هر روز کمی کاهش می‌یابد و پس از اینکه اشعه به مقدار کافی به تومور تابید، کپسول درآورده می‌شود. در حین درمان، بیمار باید چند روز در بیمارستان بماند.

جراحی رادیویی استریوتاکتیک

جراحی رادیویی استریوتاکتیک که گاهی جراحی بدون چاقو نیز نامیده می‌شود، نوعی روش درمانی است که اصلا جراحی در آن انجام نمی‌شود. در این روش، تومور بدون باز کردن جمجمه، درمان می‌شود. ابتدا یک سی تی اسکن یا ام آر آی انجام می‌شود تا محل دقیق تومور در مغز مشخص شود.

مقدار زیادی پرتوهای متمرکز پر انرژی از زوایای مختلف به تومور می‌تابند. اشعه‌ها، تومور را از بین می‌برند. جراحی رادیویی استریوتاکتیک عوارض کمتری نسبت به جراحی باز داشته و به دوره نقاهت کمتری نیاز دارد.

شیمی درمانی و درمان بیماری سرطان مغز

شیمی درمانی به معنای استفاده از داروهای قوی برای کشتن سلول‌های تومور است. در شیمی درمانی از یک دارو یا ترکیبی از چند دارو استفاده می‌شود.

داروها یا از راه دهان و یا از راه ورید مصرف می‌شوند. برخی از داروها از راه شانتی که برای تخلیه مایع اضافی مغز قرار داده شده، وارد مغز می‌شوند.

معمولا شیمی درمانی سرطان مغز به صورت دوره‌ای انجام می‌شود. یک دوره شامل دوره کوتاهی از درمان شدید و سپس دوره‌ای استراحت و بهبودی است. هر دوره چند هفته می‌کشد.

اکثر برنامه‌های درمان به نحوی برنامه‌ریزی می‌شوند که دو تا چهار دوره درمان کامل انجام شود. سپس یک دوره استراحت وجود دارد تا پزشک ببیند که تومور چگونه به درمان پاسخ داده است.

عوارض شیمی درمانی کاملا شناخته شده هستند. تحمل عوارض شیمی درمانی برای برخی از افراد بسیار سخت است. برخی از عوارض شیمی درمانی شامل حالت تهوع و استفراغ، زخم‌های دهان، کاهش اشتها و ریزش مو هستند. برخی از این عوارض را می‌توان با دارو کنترل کرد.